¤¤¥¡¬ã¨s°|¥Á±Ú¾Ç¬ã¨s©Ò¶°¥Z
BULLETIN OF THE
INSTITUTE OF ETHNOLOGY
ACADEMIA SINICA
²Ä50´Á­¶111-169¥Á°ê69¦~¬î©u
Number 50, pp.111¡Ð169,1980(Autumn)

¶®¬ü±Úº®¤HªÀªº©l¯ª¶Ç»¡
YAMI TEXT: TARAK MYTH
¡]ABSTRACT¡^

¼BÙy¶¯
PIN-HSIUNG LIU

¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¥»¤å¥Î­ì»y°O¿ý¬y¶Ç©óÄõÀ¬º®¤HªÀªº³Ð¥@¯«¸Ü¡¥¤Ñ¤k¤U¤Z¶Ç»¡¡¦¤@«h¡C¶®¬ü¤HºÙ
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¤Ñ¤k¬°tarak,¤Ñ¤k¤U¤Z©_ÃÓ¡AÁöµM¥@¬É¦U¥Á±Ú¶¡¦³¼sªxªº¤À§G¡A¦b¶®¬ü±Ú¦UªÀ¶¡¤]
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¦³©Ò¶Ç©Ó¡A¦ýº®¤HªÀªº¶Ç»¡³Ì¬ð¥X¡A¥L­Ì»{¬°¬Otarakªº«á¸Ç¡C¬G¨Æ»¡¡G¬x¤ô¤§«á¡A¤Ñ
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¯«¨Ï¤Ñ¤k¤U¤Z¡A¸òºÓ¨k¶È¦sªº¨k¤Hµ²±B¡A¦¨¬°¸ÓªÀªº©l¯ª¡C¨ä«á¸ÇÁc­l¡A¤À¦¨¨â­ÓÄ~
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¶à‚üsira do kawanan¡]¥k³¡¡^©Msira do kaori¡]¥ª³¡¡^¡A¨â³¡¤À®x§Ü§¨ì¤µ¤Ñ¡C

¡@¡@¡@¡@¡@¡@ This text records an origin myth of the Yami prevailing in Iratay where their
¡@¡@¡@¡@¡@¡@primogenitoress were said to come from the heaven to marry a survival of the great
¡@¡@¡@¡@¡@¡@flood. Their descendents population increased and divided into two descent groups,
¡@¡@¡@¡@¡@¡@sira do kawanan and sira do kawori, who have been contending with each other to
¡@¡@¡@¡@¡@¡@present.

¡@¡@¥Á°ê¥|¤Q¤»¦~¤T¤ë¦Ü¤C¤ë¡Aµ§ªÌ¶¥¦P¥»©Ò¦P¤¯¤@¦æ¡Aªì¦¸³X°ÝÄõÀ¬¡A±q¨Æ¥Á±Ú¾Ç
¥Ð³¥¤u§@¡C·í®Éµ§ªÌ¤À¾á¶®¬ü±ÚªÀ·|²Õ´°ò¥»¸ê®Æªº»`¶°¡A¬O¬G¡A±q¤@¤d¤»¦Ê¦W®q¦W
ªº¨tÃлs§@‚¼¤â¡C¦b¨º­Ó®É¥N¶®¬üªÀ·|³Q»{¬°¯Ê¥F¤ó±Ú¨î«×ªº©Ò¿×Âù¨tªÀ·|¡]²¾¤tµ¥
1935:549;Mabuchi 1956;13¡^¡Cµ§ªÌ¹ï¸Ó±ÚªÀ·|µ²ºcªº»{ºcªº»{ÃÑ¡A¤]¬O±q³o­Ó°²³]¥Xµo¡A¥H
¬°¨S¦³Ä~¶à¨î«×¦b¡A©Ò¥H¨tÃЪº»`¶°¤]¥u¦n³v¤á³X°Ý¡A¦¬¶°¦U¤áªºº¾¸H¸ê®Æ¡A¥H¨D
«Ø¥ßÅ¢¸n¾ã­Ó§ø¸¨ªº¿ËÄݺô¡C¤u§@­è¶}©l®É¸I¤W¤£¤Öªº§xÃø¡A¥D­n¬O®q¥Áªº¦W¨î±Ä¥Î
¿Ë±q¤l¦W¨î©Ò¤Þ°_ªºÁcÂø¦hÅܩʡA¨Ï¸ê®Æ¶¡ªº¹ï®Ö¤£©ö¡A¥[¤W±Ú¤H§Ò¿Ð´£¤Î¤w¬Gªñ¿Ë
¦W¦r¡A³o§ó¨Ï¦U¸ê®ÆÅã±o©t³æ¹s¸H¦Ó¤£©ö²Õ¦X¡C¸g¹L³\¦h®À§é¤§«á¡A³vº¥µo²{³¡¸¨¥j
¦Ñ¤§¶¡¶Ç»w¦Û¯«¥N¨ì¤H¥Nªºªø½s¯«¸Ü¶Ç»¡¡A¦P¦æªº³\¥@¬Ã(1960:285-295)©Ò±Ä¶°ªº
¬õÀYªÀ¶Ç»¡¡A´N¬O¨ä¤@¨Ò¡C

¡@¡@¶®¬ü¤H©Ò¶Ç»wªº¯«¸Ü¶Ç»¡¡A¤¤¶¡¬ï´¡¦³³\¦h¥jÁÁ§u°Û¡A¨ä¤åÃã¥j¶®¬~Áå¡Aµ¹¬G¨Æ
²K¥[¤£¤Öªº¥ú±m¡C²L¤«´f­Û¥Î­ì»y°O¿ýªº¬õÀYªÀ¬x¤ô¶Ç»¡¤@«h¡A¤£¦ý©¾¹êªº°O±Ô¶®¬ü
±Ú¯«¸Ü¶Ç»¡ªº¶Ç»w¤è¦¡¡A¨ä¦b»y¨¥¾Ç¤W¹ï¶®¬ü»y®Æ¦³©Ò°^Äm¥~¡F¥B¬G¨Æ¥»¨­­z¤Î¬õÀY
ªÀ¦U¡¥¨t²Î¡¦§YÄ~¶à‚üªº°_·½¤Î¨ä¾ú¥v¡]¤p¤t¡B²L¤«1935:751-776¡^¡C¬G¨Æ»¡¡G¤@³õ¤j®ü
¼S¤§«á¡AÄõÀ¬°£¤F´X­Ó¤sÀY¤§¥~¡A¥þ®q¨H¨S©ó®ü¤¤¹F´X¦~¤§¤[¡C«á¨Ó´Ý¯dªÌ®»¨ì¤@°¦
¦Ñ¹«¡A¤Á¦¨¨â¥b©ß¶i®ü¤¤¡C®ü¤ô©l°h¡A¥­¦a­«¯B¡A¦¹®É©¯§KªÌ¹é¹éµL´X¡C¤Ñ¯«¦³Å²©ó¦¹¡A
°U¥ÛÀY¤Î¦Ë¤l­°¤U¤Ñ®]¡A¨ä«á¸ÇÁc­l¡A¦W¬°¥Û³¡¤Î¦Ë³¡¡C«á¨Ó¦A¥[¤W¾ð³¡ªº«á¸Ç¡A¾E©~
©ó¬õÀY¡A¦¨¬°¦¹¦aªº¥D­n©~¥Á¡C¬õÀYªÀªº¥Û³¡¡A²{ºÙsira do kingasan¡A°_·½©ó¯ª¦W
kingas¡]¤p¤t¡B²L¤«1935:775 sikias¡F³\1960:293 siminakeiyas)¡A¦Ë³¡«á¸Ç¥h¦V¤£
©ú¡A¾ð³¡ºÙsira do avak¡A¤Îsira do ingato¡A¨âªÌ§¡¦Û©Ò©~¦a¦Ó±o¦W¡C³À³¥©¾¶¯¡]1944
517)©Ò»s§@ªº¬õÀYªÀ®a«Î°t¸m¹Ï¤W­±¡A«Ü©úÅ㪺§â¦U¤áÂkÄݩ󡥤ì¨t²Î¡¦¡¥¥Û¨t²Î¡¦¤Î
¡¥¨ä¥L¡¦¡A¬OÄ~¶à‚ü¦s¦bªº¥t¤@³ÄÃÒ¡C

¡@¡@¦Û±q¤F¸Ñ¶®¬ü±Ú¤H¦³¡¥¨t²Î¡¦©ÎÄ~¶à‚ü²Õ´¡A¥H¤Î»¡©ú¨ä°_·½ªº¯«¸Ü¶Ç»¡¤§¦s¦b
«á¡A¨tÃл`¶°¤u§@©l¦³ªø¨¬ªº¶i®i¡C¥»¤å¥Î­ì»y°O¿ýªº¶Ç»¡¤@«h¡A¬O¬y¶Ç©óº®¤HªÀªº
©l¯ª¯«¸Ü¡C¸ÓªÀªºÄ~¶à‚ü¤À¦¨¥ª¥k¨â³¡¡A¦U³¡ªº©l¯ª¡A¥Îtarak¯«¸Ü¨Ó¾ã¦X¤§¡CTarak
¬O¤Ñ¤k¤§·N¡A¬G¨Æªº¤º®e¡G¦b¤j¬x¤ô¤§«á¡A¤Ñ¯«»º¤Ñ¤k¤U¤Z¸òºÓªG¶È¦sªº¨k¤Hµ²±B¡A¥L
­Ìªº«á¸ÇÁc´Þ¡A¤À¦¨sira do kawanan¡]¥k³¡¡^¤Îsira do kaori¡]¥ª³¡¡^¡A¨â­ÓÄ~¶à‚ü¤À
®x«ú§Ü¡C

¡@¡@¤Ñ¤k¤U¤Z¶Ç»¡¡AÁöµM¼sªxªº¤À¥¬¦b¥@¬É¦U¥Á±Ú¶¡¡A¦b®q¤º¨ä¥L³¡¸¨¤]¦³©Ò¬y¶Ç¡]
¤p¤t¡B²L¤«1935:765¡^¡Cº®¤HªÀªºtarak¯«¸Ü³Ì¿W¯S¡A³¡¸¨±Ä¥Î¤G¤À²Õ´¡A¨Ã¥Î¸Ó¯«¸Ü¨Ó
¾ã¦X¤§¡C¥»«h¯«¸Ü¦b¥Á°ê¤»¤Q¤E¦~¬K¤Ñ¦b¬I¾Ç¨Ó¥ý¥Í(si Rikton)ªº¨ó§U¤U¿ý­µ¡A³ø¾É
¤H¬O§f´¼©ú¥ý¥Í¡]si Apen-Awoman¡Aº®¤HªÀ¤H¡A¥Á°ê¤­¦~¥Í¡^¡C¬G¨Æªº¶}ºÝ¬OÁ¿­z¤ì
½cº}¬yÃÓ¡A³o¬q¬O¬y¶Ç©ó·¦ªoªÀªº©l¯ª¶Ç»¡¡A¬O³ø¾É¤H±q¸ÓªÀªºªB¤Í³BÅ¥¨Óªº¡A±µ¯Ç
©óº®¤HªÀªº©l¯ª¶Ç»¡¤W­±¡C¨â­Ó¶Ç»¡ªº»Î±µÁÙ¦³¥Íµw«j±j³B¡AÄ´¦p»¡¡A¥S©fµ²±B¦Ó¥Í
½M¤lªº¬G¨Æ¥X²{¨â¦¸¡AÅã±oÁÙ¥¼¥R¤À¶ê·Æªº¿Ä¤J¦P¤@­ÓÅé¨tùØ­±¥h¡C³æ±q©l¯ª¶Ç»¡¤@
¸`¨Ó¬Ý¡A¶®¬ü±Úªº¤å¤ÆÅãµM¬O¦h¤¸©Êªº¡A³¡¸¨¶¡¦³ÅãµÛªº®t²§¡C¦]¦¹¡A³¡¸¨¶¡¤£¦Pªº¤å
¤Æ¦]¯À¤§­É³f¤D¦Ü¶Ç¼½¡A®É®É¨è¨èªº¦b¶i¦æ¡C¥»«h¶Ç»¡¡A¤]³\¥i¥H»¡¬Oªí¥Ü¨ä¹Lµ{ªº
¤@¨Ò¡C

¡@¡@¦³Ãö¶®¬ü»yªº­µÃýÅé¨t¡A¹L¥h¤w¦³³\¦h»y¨¥¾ÇªÌªº¬ã¨s(Asai 1936; ´Ë¤f 1979;
Tsuchida 1980)¡C¥»¤å±Ä¥ÎªÌ¦C©ó¤U­±¡G
»²¡@­µ
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@®B­µ¡@¦Þ¦y­µ¡@ÃE­µ¡@¦Þ®Ú­µ¡@¦Þ®Ú«á­µ¡@³ï­µ
¡@¡@¶ë­µ¤£±a­µ p¡@¡@¡@t¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@k¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡S
¡@¡@¡@¡@±a¡@­µ b¡@¡@¡@d
¡@¡@À¿­µ¤£±a­µ¡@¡@¡@¡@s
¡@¡@¡@¡@±a¡@­µ v
¡@¡@»ó­µ¡@¡@¡@ m¡@¡@¡@n¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@g
¡@¡@¬y­µ¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@r¡@¡@¡@¡@l
¡@¡@Ÿ­µ¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@r
¡@¡@¥b¤¸­µ¡@¡@ w¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@ y

¤¸¡@­µ¡G
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@«e¡@¡@¡@¤¤¡@¡@¡@«á
¡@¡@°ª¡@¡@¡@¡@¡@ i¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@ o
¡@¡@¤¤
¡@¡@§C¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@a

¦b¥»¤å¡A¬°°O­zªº¤è«K¡A/t/¡D/d/¡D//¡D//¡D//§ï¥Î¡D¡D¡D
¤Îªí¥Ü¤§¡C¤S¡]¥D¡^¡B¡]ÄÝ¡^¡B¡]©Ò¡^¡B¡]¥Ø¡^¬°´¶³q«aµüªº¥D®æ(nominaive)¡BÄÝ®æ
(genitive)©Ò®æ(locative)¡B¥Øªº®æ(objective)ªºÁY¼g¡A¤HºÙ«aµüªº¦U®æªºÁY¼g«h¬°¡]¤H
¥D¡^¡B¡]¤HÄÝ¡^¡]¤H©Ò¡^¡B¡]¤H¥Ø¡^¡C¦¹¥~¡A¡]µ²¡^¡B¡]§U¡^¦U¬°­Óµ²Ãã¡B§UÃ㤧·N¡C

¡@¡@¥»¿ý­µ±aªºÂ½Ä¶¡A¦b¦æ¬F°|°ê®a¬ì©e­û·|ªº¸ê§U¤U§¹¦¨¡C¤u§@ªº¶¶§Ç¡A­º¥ý¥Ñ
¹ù¯]( si Apen-Mangavat)¥ý¥Í¤Î¸³º¿¤k¤p©jÅ¥¿ý­µ±a¡AÂà¼g¦¨¶®¬ü¤å¡C¦¹«á¡A¹ù¤ó
¦A½¦¨¤é¤å¡A¸³¤p©j½¦¨¤¤¤å¡Cµ§ªÌ«h°Ñ¦Ò¤¤¨âºØ¤é¡B¤¤¨âºØÂ½Ä¶¡A§â­ì¤å´N±Ð©ó¦¿·q¼}(si
Apen-Apenotan)¤Î¬I§Q½ç(si Apen-Maniwan)¨â¦ìªøªÌ³v¦r½Ķ¡A©w¹Ü¥þ¤å¡Aªþ¥[
͵ù¡A¿ë©ú¦U³æ¦rªººc¦¨¡C¤å¥½¥[¦r·Jªí¡A¨Ì·Ó»y°ò(wordbase)ªº¶¶§Ç°t¦C¡C

¡@¡@³Ì«á¡Aµ§ªÌ¹ï¤W­z¾÷ºcªº¸ê§U¡A½Ñ¦ì¥ý¥Í¡B¤p©jªº¨ó§U¡Aªí¥Ü¥Ñ°J¦a·PÁ¡C

O NIKAPOWAN NO TAWO
si Apen-Awoman a Iratay
¡@¤Hªº°_·½

1. O   nikapowan no  tawo  rana(a)m,  o	  chireng na  ni  ama-ichalaw am,  o  chireng
(¥D) °_ ·½ (ÄÝ) ¶®¬ü¤H (§U)(§U) (¥D) »¡ªº¸Ü ¥L(¤HÄÝ) ¥ý¤÷ (§U)(¥D) »¡ªº¸Ü
no akay namen am, abo pa o tawo do pongso ta ya, akman Jiteywan a
(ÄÝ) ¯ª¤÷ §Ú­Ìªº(§U) ¨S¦³ ©| (¥D) ¤H (©Ò) ®q §Ú­Ìªº(§U) ¹³ ¤pÄõÀ¬ (µ²)
kabowan no tawo.
µL(¤H)¤§¦a(ÄÝ) ¤H
¡@¡@¡@¡@¶®¬ü¤H¬O±q¨ºùبӡA¥ý¤÷»¡ªº¡A¤]¬O§Ú­Ì¯ª¤÷»¡ªº¸Ü¬O³o¼Ëªº¡A§Ú­Ì³o­Ó
¡@¡@¡@¡@®q¡A­ì¨Ó¹³¤pÄõÀ¬¤@¼Ë¡A¬O­ÓµL¤H®q¡C
2. O kavangan am, oriwo nimahatahataw do wawa, yanan no tawo, a
(¥D) ¤ì½c (§U) ©Ò¥H ´¿¦b®ü¤Wº}¬y (©Ò) ®ü ©Ò¦b¦a (ÄÝ) ¤H «Y
nieneheneban da, kangay na maradaw do pongso ta ya.
³Q«Ê³¬µÛ ¥L­Ì ´N¥h ¥¦ º}¬yª« (©Ò) ®q §Ú­Ìªº (§U)
¡@¡@¡@¡@¦³¤@­ÓùØ­±ÂäH¦Ó¥|­±±K«Êªº¤ì½c¡A¦b®ü¤Wº}¬y¡Aº}¨ì§Ú­Ì³o­Ó®q¤W¨Ó¡C 3. O tawo rana ori am, ala niymamawog na ni akay- ta -do-to.
(¥D) ¤H (§U) ¨º­Ó (§U) ¥i¯à ©Ò³Ð³y ¥L(¤HÄÝ) ¤Ñ¯« §Ú­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¨º­Ó¤H¥i¯à´N¬O§Ú­Ìªº¤Ñ¯«©Ò³Ð³yªº¡C
4. Miratateng am, masasnad rana do pongso ya kavangan am, tomikchiknor
«á¨Ó (§U) ¨ì¹F ¤w¸g (©Ò) ®q (§U) ¤ì½c ®É ¹ð¦¸Ä²À» do kakawan, a malililw na no tawo do sahad no kavangan, am:¡§ikongo
(©Ò) ÁG¥Û ·Pı¨ì ¥L(ÄÝ) ¤H (©Ò) ùØ­±(ÄÝ) ¤ì½c (§U) «ç»ò yako ikagoyogoyon ya¡¨kowan na.
§Ú ·|³Q·n°Ê (§U) »¡ ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¤ì½cº}¨ì®qÃä¡AIJÀ»¨ìÁG¥Û¦Ó¤£°±¡A­P¨Ï¤ì½cùØ­±ªº¤H¦³©Ò·Pı¦Ó»¡
¡@¡@¡@¡@¡@¹D¡G¡¥§Ú«ç»ò·|³Q¾_°Ê¡S¡¦
5. To na vawa o kavangan am, pongso rana o yanan na.
µM¦Ó ¥L ¥´¶}(¥D) ¤ì½c (§U) ®q (§U)(¥D)©Ò¦b¦a ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@©ó¬O¥L§â¤ì½c¥´¶}¤@¬Ý¡A­ì¨Ó¤w¸m¨­©ó®q¤W¤F¡C
6. Manireng am: ¡§yako rana masasnad do pongso ya¡¨ kowan na.
»¡¹D (§U) §Ú (§U) ¨ì¹F (©Ò) ®q (§U) »¡ ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@¥L»¡¹D¡G¡¥­ì¨Ó§Ú¤w¸gº}¨ì®q¤W¤F¡C¡¦
7. Kagchin na rana, o nigchinan na (a)m Jimasapaw, o ngaran na no nik-
¤U¨Ó ¥L (§U) (¥D) ©Ò¤U­°³B ¥L ´N¬O ¦a¦W (¥D) ¦W¦r (ÄÝ) aradawan na pasalan.
º}¬y³B ¥L ®üÅy ¡@¡@¡@¡@¡@¥L«K¤U¤F¤ì½c¡A¦Ó¥Lµn³°ªº¦aÂI¡A¤]´N¬O¥Lº}¬y¨ìªº®üÅy¡A´N¥s°µJimasa-
¡@¡@¡@¡@¡@paw.
8. O karowan da nira ori (a)m, asa ka kavangan am. nimaradaw do siri no
(¥D) ¨ä¥L ¥L­Ì ¨º¨Ç¤H (§U) ¤@­Ó(µ²) ¤ì½c (§U) ³Qº}¨ì (©Ò) Ãä (ÄÝ)
vanowa Jayo do Tabedeh, asa ka kavangan am, nimaradaw Jivatas do
´ä ·¦ªo(©Ò) ¦a¦W ¤@­Ó(µ²) ¤ì½c (§U) ³Qº}¨ì ¦a¦W (©Ò)
Liyos, o asa ka kavangan am, nimasasnad do Jichabaw Jiraralay.
¦a¦W (¥D)¤@­Ó(µ²) ¤ì½c (§U) ¤w¨ì¹F (©Ò) ¦a¦W ®Ô®q
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¨ä¤¤ªº¤@¨Ç¤H¡A¦³ªº½c¤lº}¨ì·¦ªo´äÃ䪺Tabedeh,¥t¦³¤@½c«hº}¨ì
Iwatasªº Liyos, ¥t¥~¤@½cº}¨ì®Ô®qJichabaw.
9. Miratateng am, gomchin rana o nimaradaw Jimasapaw am, ¡§do jino
«á¨Ó (§U) ¤U¨Ó ¤w¸g (¥D) ´¿º}¨ì ¦a¦W ¤§«á (©Ò) ¦ó³B
angayan ko ya¡¨kowan na.
¥h³B §Ú(§U) »¡ ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@º}¨ìJimasapawªÌ¤U¨Ó¤§«á¡A¤ßùØ·Q¡A¡¥¸Ó©¹¦ó³B¥h¡S¡¦
10. Mcahita na o archip am, mangay mivahay do dang.
¬Ý¨£ ¥L(¥D)¬}¥Þ (§U) ¥h ¦í¦b (©Ò) ¨ºùØ
¡@¡@¡@¡@¡@·í¥L¬Ý¨ì¤@­Ó¬}¥Þ¤§«á¡A´N¨ì¨ºùئí¤F¤U¨Ó¡C
11. Abo o kanen na, kato an manimochimosan so kanen na do keysakan,
¨S¦³(¥D) ­¹ª« ¥L µM¦Ó ¥L ¤£¾Üªº¾ß¨Ó¦Y(¥Ø) ­¹ª« ¥L(©Ò) ®üÃäÁG¥Û
oriwo nikaviyay na.
´N³o¼Ë ¬¡¤F¤U¨Ó ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@·í®É¥L¨S¦³ªF¦è¦Y¡A«K¨ì®üÃäÁG¥Û³V­¹¡A¥L©Ò¨£ªº»{¬°¥i¦Yªº´N®³¨Ó¦Y¡A´N
¡@¡@¡@¡@¡@³o¼Ëºû«ù¥Lªº¥Í¬¡¡C
12. Mitaginanak am, mehakay o anak na do dang.
Ãh ¥¥ (§U) ¨k (¥D) ¤p«Ä ¥L(©Ò)¨ºùØ
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó´NÃh¥¥¡A¥Í¤U¤@­Ó¨kÀ¦¡C
13. Makaveyvow rana (a)m, to na ngadkada o otod na, kato na nowawan
ªø¤j¦¨¤H ¤w¸g (§U) ©¿µM¥L §ìÄo (¥D) ½¥»\ ¥L µM«á ¥L À½¥X no asa ka tawo.
(ÄÝ) ¤@­Ó(µ²) ¤H
¡@¡@¡@¡@¡@ªø¤j¦¨¤H¤§«á¡A©¿µM½¥»\Äo¦Ó§ì¤§¡A¬ðµM¶¡À½¥X¤@­Ó¨Ó¡C
14. Rarako rana sira ori (a)m, to sira miyaven-do-vahay, miyanak sira
ªø¤j (§U) ¥L­Ì ¨º¨Ç(§U) ´N³o¼Ë ¥L­Ì µ²¬°¤Ò©d ¥Í«Ä¤l ¥L­Ì
(a)m, mavota o anak da, do kato da miyavenan-do-vahay a mikteh.
(§U) ½M²´ (¥D) «Ä¤l ¥L­Ì(©Ò) ¦]¬° ¥L­Ì ¤Ò©d (µ²) ¦P­M
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ìªø¤j«á¡A¤G¤H²Õ¦¨®a®x¡A©Ò¥Íªº«Ä¤l¬O½M¤l¡A³o¬O¦]¬°¥S©fµ²±Bªº½t
¡@¡@¡@¡@¡@¬G¡C
15. Manireng sira (a)m:¡§yata marahet ta yasira mavota o anak ta¡¨ kowan
»¡¹D ¥L­Ì (§U) §Ú­Ì ¤£¦n ¦] ¥L­Ì ½M²´ (¥D) «Ä¤l §Ú­Ì »¡
da.
¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¡G¡¥¤£ª¾¦ó¬G¡A¨Ï«Ä¤lÅܱo½M²´¡S¡¦ 16. Ikongo do niyamamawog na ni ama-ta-do-to sira, kato da nawodan nira
´N¦]¬°(©Ò) ³Q³Ð³y ¥L(¤HÄÝ) ¤Ñ¯«§Ú­Ìªº ¥L­Ì ©Ò¥H ¥L­Ì Ác´Þ ¨º¨Ç
ori (y)a, miparo sira (a)m, mangay sira Jivatas, mivahay sira do archip,
¤H (§U) ·U¨Ó·U¦h ¥L­Ì (§U) ©¹ ¥L­Ì ªÀ¦W ¦í¦b ¥L­Ì(©Ò) ¬}¥Þ
kapiparo da (ra)na do dang.
¼W ¥[ ¥L­Ì ¤w¸g (©Ò) ¨ºùØ
¡@¡@¡@¡@¡@¦ý¥L­Ì¨º¨Ç¤H¬O¤Ñ¯«©Ò³Ð³y¡A©Ò¥H¤H¤fÄ~ÄòÁc´Þ¡A«á¨Ó¤H¤Ó¦h¤F«K¾E¨ì
¡@¡@¡@¡@¡@Ivatas¥h¡A¦í¦b¬}¥Þ¤¤¡A¦b¨ºùØÁc´Þ¤H¤f¡C
17. Mangsaw rana sira (a)m, mikala sira so pivahayan da.
¹½·Ð ¤w¸g ¥L­Ì ®É ´M§ä ¥L­Ì(¥Ø)©~¦íªº¦a¤è ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¦bIvatas¦í±o¤w·P¨ì¹½·Ð®É¡A¤S§ä¦a¤è¦í¡C
18. Masari da o pioran ni Kalagoyoy am, oriwo nipivahayan da nira ori
¹J¤W ¥L­Ì(¥D) ¤ô¥Ð (¤HÄÝ) ¤H¦W (§U) ´N ´¿©~¦íªº¦a¤è ¥L­Ì ¨º¨Ç¤H
ya, nipiyiliyan da, kapiparo da rana do dang.
(§U) ´¿«Ø³¡¸¨ ¥L­Ì ¼W¥[ ¥L­Ì (§U)(©Ò)¨ºùØ
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¨«¨ìsi Kalagoyoy ©Ò¶}¾Áªº¦a¤è¡A´N¦í¤F¤U¨Ó¡AµM«á¦b¨ºùثس¡¸¨,
¡@¡@¡@¡@¡@¤H¤f¤]ÀH¦Ó¼W¥[¡C
19. Miratateng am, mangay sira manadang Jimasik am, mingongyod rana
«á¨Ó (§U) ¥h ¥L­Ì Áp±B ¦a¦W (§U) ¦¨¬°§¹¾ãªº ¤w¸g
sira tawo nokanonang na.
¥L­Ì ¤H ¦b¨º­Ó®É­Ô ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¥L­Ì±qJimasik¦æ¶ù°ù¡A±q¦¹¥H«á¥ð­Ì¤~«K¦¨¤­©x§¹¾ãªº¤H¡C
20. Mownay ¡@rana (a)m, mamareng sira so tatala da nira ori, amiyan rana
«Ü¤[¥H«á ¤w¸g (§U) ³y ¥L­Ì(¥Ø) ²î ¥L­Ì ¨º¨Ç¤H ¦³ ¤w¸g
so vahay da nokanonang na.
(¥Ø)©Ð«Î ¥L­Ì ¦b¨ºùØ®É­Ô ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@¹L¤F«Ü¤[¡A¥L­Ì¤~³y²î¡A¦Ó¦b¨º­Ó®É­Ô¤w¸g¦³¤F©Ð«Î¡C
21. O ipamareng da so vahay da kano tatala da (a)m, o nimachita da
(¥D) «Ø³y¤u¨ã ¥L­Ì(¥Ø) ©Ð«Î ¥L­Ì ¤Î ²î ¥L­Ì (§U)(¥D) ´¿¸g¬Ý¹L ¥L­Ì
minaradaw a vahalang, oriwo wasay da pa nira ori.
º}¬yª« (µ²) ÅK ¨º´N¬O ©òÀY ¥L­Ì ¨º¨Ç¤H
¡@¡@¡@¡@¡@«Ø³y©Ð«Î¤Î²îªº¤u¨ã¡A¬O¥Î¾ß¨ì¼Ð¬y¨ÓªºÅK¶ô©Ò°µ¦¨ªº©òÀY¡C
22. So ji na pa mingongyoji no wasay da pa nira ori, soto da pa mangapi
©Ò¥H¤£ ¥¦ ÁÙ ¦¨§Î,¹ê¨¬ (ÄÝ) ©òÀY ¥L­Ì ©| ¨º¨Ç¤H ¥u¯à ¥L­Ì ©| ¬å,¨ú
so jimamayok a kayo, a vahay da kano tatala da.
(¥Ø) ¤£µ²¹ê (µ²) ¾ð «Y ©Ð«Î ¥L­Ì ¤Î ²î ¥L­Ì
23. Sira rana ori am, ji sira nawod, ta mararaten sira, so ikakatlowan da
¥L­Ì (§U) ¨º¨Ç(§U) ¤£ ¥L­Ì Ác´Þ ¦] §]¶Þ,¨¸´c ¥L­Ì ¬G ¤T¤Q¦W ¥L­Ì
nira ori.
¨º¨Ç¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¨º¨Ç¤H¡A¦]¬°¤ß³N¤£¥¿¡A¤H¤f¤@ª½¤£¼W¥[¡A¥u¦³¦³¤T¤Q­Ó¤H¥ª¥k¡C
24. Manireng sira (a)m.¡§yata makongo ya, a ji nawod¡¨ kowan da.
»¡¹D ¥L­Ì (§U) §Ú­Ì «ç»ò¤F(§U) «ç»ò ¤£ Ác´Þ »¡ ¥L­Ì ¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¹D¡G¡¥§Ú­Ì¤H¤f«ç»ò¤@ª½³£¤£¼W¥[©O¡S¡¦
25. Ikawoya na sira ni akay-ta-do-to teymararaten, oriwo nipipangchiyan
«Ü¥Í®ð(¤Ñ¯«)¥L­Ì(¤HÄÝ) ¤Ñ¯« ¦æ´c ©Ò¥H ¨Ï°_°h¼é
na so wawa.
(¤Ñ¯«)(¥Ø) ®ü
¡@¡@¡@¡@¡@¦]¬°¥L­Ìªº¤ß³N¤£¥¿¡AIJ«ã¤Ñ¯«¡A¦Ó¤Þµo¤F®ü¤ô¤j°h¼é¡C
26. Macgchi o wawa (a)m, tongvangavak o wawa do pipalikeyan na, mararo
°h¼é (¥D) ®ü ®É Ä~Äò¤U­° (¥D) ®ü(©Ò)·U¨Ó·U¤p (®ü) ÅS¥X rana o keysakan am, manireng sira (a)m:¡§yana to da achiyi no wawa
¤w¸g(¥D)®üÃäÁG¥Û(§U) »¡¹D ¥L­Ì (§U) ¬°¦ó ³o¼Ë ¥L­Ì °®²U (ÄÝ) ±ö
ya¡¨kowan da no aro a tawo. (§U) »¡ ¥L­Ì(ÄÝ)«Ü¦h(µ²) ¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¤j®üªº°h¼é¡A¨Ï±o°_¥ñ¤£©wªº®ü¼ñ·U¨Ó·U¤p¡A®üÃäÁG¥Û¦]°®²U¦ÓÅS¥X¨Ó¡A
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì³£»¡¹D¡G¡¥³o®ü¤ô«ç»ò·|°®±¼¡S¡¦ 27. Omoyot o wawa (a)m, manireng sira (a)m:¡§maviyay takamo ya,
°h (¥D) ®ü (§U) »¡¹D ¥L­Ì (§U) ¬¡ §Ú­Ì (§U)¡C yana to ngoyochi no wawa ya¡¨.
¬°¦ó ³o¼Ë °h (ÄÝ) ®ü (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@®ü¤ô°h®É¥L­Ì»¡¹D¡A¡¥¤j®ü³o¼Ë¦a°h´Â¡A§Ú­Ì«ç»ò¬¡±o¦¨©O¡S¡¦
28. Miratateng am, mangay tomavo o miyawar so ataw da, am abo o tavoan
«á¨Ó (§U) ¥h ¨V¤ô (¥D) ¥¥°ü (¥Ø) ®ü¤ô ¥L­Ì ¦ý ¨S¦³(¥D)¥´¤ô³B
na, to na chita o omna do hahan am, valikeden na (a)m oriwo nikalabobo
¦o ©¿µM ¦o ¬Ý¨£(¥D)º¯¥X(©Ò)¥ÕÁG¥Û(§U) ½¹L¨Ó (¥Õ¥Û) ´N³o¼Ë ´é¥X
na no ataw.
(®ü¤ô)(ÄÝ) ®ü¤ô
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨ÓÃh¥¥ªº¤k¤H¥h¥´¥L­Ì­¹¥Îªº®ü¤ô¡A¥i¬O¨S¦³¦a¤è¥´¨ú¡A¦o¬ðµM¬Ý¨£¦³
¡@¡@¡@¡@¡@¤ô±q¥Õ¦â¥ÛÀY³B¬y¥X¨Ó¡A´N§â¥¦Â½¹L¨Ó¡A¨º®É¤ô¤~´éºu¥X¨Ó¡C
29. Katavo na rana, kawoli na rana.
¥´¤ô ¦o ¤w¸g ¦^®a ¦o ¤w¸g
¡@¡@¡@¡@¡@¦o´N¦b¨ºùØ¥´®ü¤ô¡AµM«á´N¦^®a¤F¡C
30. Amiyan do vahay da (a)m, machita da no aro a tawo am, manireng
¦b (©Ò) ©Ð«Î ¥L­Ì ®É ¬Ý¨£ ¥L­Ì (ÄÝ)«Ü¦h(µ²) ¤H ®É »¡¹D
sira (a)m:¡§ikongo ori, ranom ori an¡S¡¨kowan da.
¥L­Ì (§U) ¤°»ò ¨º­Ó ¤ô ¨º­Ó »¡ ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¨ì®a®É¡A«Ü¦h¤H¬Ý¨£³£°Ý¹D¡G¡¥¨º¬O¤°»ò¡S¨º¬O¤ô¶Ü¡S¡¦
31. Manireng am:¡§beken, ataw¡¦ kwan na, ¡¥ning, oyod a yamiyan so ataw¡¨
»¡¹D (§U) ¤£¬O ®ü¤ô »¡ ¦o ®@! ¯uªº ¦³ (¥Ø)®ü¤ô
kowan da no keiliyan da.
»¡ ¥L­Ì(ÄÝ) §ø¥Á ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¦oµª¹D»¡¡G¡¥¤£¬Oªº¡A¬O®ü¤ô¡¦¡A¥L­Ì¤S»¡¡G¡¥®@¡I¯uªº¦³®ü¤ô¶Ü¡S¡¦
32. Kapipalalayo da rana no keiliyan da mangay tomavo so ataw da, kasasaray
¤@°_¶] ¥L­Ì (ÄÝ) §ø¥Á ¥L­Ì ¥h ¥´¤ô(¥Ø) ®ü¤ô ¥L­Ì «Ü°ª¿³
da rana amiyan so ataw.
¥L­Ì ¤w¸g ¦³ (¥Ø) ®ü¤ô
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì§øùتº¤H³£¶]µÛ¥h¥´®ü¤ô¡A¤]«Ü°ª¿³¥L­Ì¦³¤F¥i­¹¥Îªº®ü¤ô¡C
33. Miratateng am, to da chita o wawa miparako, to na amdawa o
«á¨Ó (§U)©¿µM ¥L­Ì ¬Ý¨£ (¥D) ®ü ¼Wº¦ ³o¼Ë(®ü) ½Ä¹L¨Ó (¥D)
kakakawan, to na amdawa o kavalinowan.
ÁG¥Û ³o¼Ë(®ü)½Ä¹L¨Ó (¥D) ¥Ívalino¯óªº¦a¤è
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¥L­Ì¬ðµM¬Ý¨£®ü¤ô·U¨Ó·U¤j¡A¶V¹L®üÃ䪺ÁG¥Û¡A¤S¶V¹Lvalino¯ó
¡@¡@¡@¡@¡@±a¡C
34. ¡§Asyo ya sipamagbag, javalivaliw okman so sya jimaparmonaw¡¨kowan
³o«ç»ò¦^¨Æ «ç»ò·d ¦n¼F®` ¹³ (¥Ø)(®ü) ¤@©w³Q°l¤W »¡
da.
¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¹D¡G¡¥«u§r¡A³o¬O«ç»ò·dªº¡A¦n¼F®`¡I·Ó¦¹±¡§Î¬Ý¨Ó¤@©w·|µ¹®ü¤ô°l
¡@¡@¡@¡@¡@¤W¡¦¡C
35. Miratateng am, ¡§ikongo o kanen takamo ya¡¨ kowan da, kapipangsad
«á¨Ó (§U) ¤°»ò (¥D) ­¹ª« §Ú­Ìªº(§U) »¡ ¥L­Ì ¬K,·o
da so kadayi, mateyka sira mangsad so kadayi am, kopilen da rana o
¥L­Ì(¥Ø) ¤p¦Ì §¹¤F ¥L­Ì ²ê (¥Ø) ¤p¦Ì (§U) ¦¬¬B ¥L­Ì ¤w¸g(¥D)
prapratan da.
ªF¦è ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@µM«á¥L­Ì»¡¡G¡§§Ú­Ì­n¦Y¤°»ò¡S¡¨©ó¬O¥L­Ì¯É¯É²ê¤p¦Ì¡A¤p¦Ì²ê¦n¤§«á´N¦¬
¡@¡@¡@¡@¡@¬BªF¦è¡C
36. Amiyan rana do tahed no ili da (a)m, somarok rana sira.
¦³,¨ì ¤F (©Ò) Ãä¬É(ÄÝ) §ø(®ü) ®É °k¨« ¤w¸g ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@®ü¤ôº¦¨ì§øÃä®É¡A¥L­Ì«K¶}©l°k¤F¡C
37. O wawa rana (a)m, ji to miparako, ta tomarestes a miparako.
(¥D) ®ü (§U) (§U) ¤£ ³o¼Ë «æº¦ ¦Ó¬O ³vº¥ ¼W¤j
¡@¡@¡@¡@¡@®ü¤£¬O¼Éº¦¡A¦Ó¬O½wºC¦aº¦¦a¨Óªº¡C
38. So niahapan da so nisad da kadayi kano asin, ori niahap da, manay
(¥Ø)©Ò®³ªºªF¦è ¥L­Ì(¥Ø) ¬K¦nªº¥L­Ì ¤p¦Ì ¤Î ÆQ ¨º¨Ç ®³¤F ¥L­Ì ¥h
Jikatatapan a somarok.
¦a¦W (µ²) °k
¡@¡@¡@¡@¡@©Ò¥H¥L­Ì±a¤F²ê¦nªº¤p¦Ì©MÆQ°k¨ìJikatatapan¥h¤F
39. Mikehnep rana (a)m, to sira naretarestes a omangangato, a mangay
°_®ü¼S ¤w¸g ®É ³o¼Ë ¥L­Ì ³vº¥ ©¹¤W°ª³B ¥h
do tokon a somarok, yoyawen na no wawa do kapiparako na.
(©Ò) ¤s °k °l (®ü)(ÄÝ) ®ü (©Ò) ¼Wº¦ (®ü)
¡@¡@¡@¡@¡@®ü¼Sµo¥Í¤§«á¡A¥L­Ì³vº¥¬°¤£Â_¼Wº¦ªº®ü¤ô©Ò¹G¡A¦Ó°k¨ì¤s¤W¨Ó¡C
40. Ano kasa kawan, anaten da o vahay da yangay do teyngato, ano
¦b ²Ä¤@ ¦~ ©î©Ð¾E«Ø ¥L­Ì(¥D)©Ð«Î ¥L­Ì ©¹ (©Ò) °ª³B ­Y
masengen rana jira o wawa am, anaten da o vahay da so ikavano da
¹Gªñ ¤w¸g ¥L­Ì(¥D) ®ü ®É ©î©Ð·h¾E (¥D)©Ð«Î (¥Ø) «Ü¨¯­W ¥L­Ì
nira ori ya.
¨º¨Ç¤H (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¦b²Ä¤@¦~¡A¥L­Ì´N¾E¨ì¸û°ªªº¦a¡A·í®ü¤S¹Gªñ¨Ó®É¥L­Ì¤S©î«Î¾E©~¡A¥H
¡@¡@¡@¡@¡@­P¨Ï¥L­Ì¬°¤F°k©R¡A¦Ó·P¨ì¨­¤ß¯h¥F¡C
41. Ano mangay na sira amdawen am, pangatogen da o vahay da, so
·í ¥h (®ü)¥L­Ì ½Ä¹L ®É ²¾©ó°ª³B ¥L­Ì(¥D) ©Ð«Î ¥L­Ì(¥Ø)
ipangdey da so swawan a omanat so vahay da pangatohen a parengen.
®ü ¥L­Ì(¥Ø) ¦~¦~(µ²)©î©Ð·h¾E (¥Ø) ©Ð«Î ¥L­Ì ©¹°ª³B¾E ³y
¡@¡@¡@¡@¡@¦pªG®ü¤S°lªñ¥L­Ì¡A«K¤S©¹°ª³B¾E©~¡A©Ò¥H¥L­Ì¨C¦~³£­n¾E©~³y©Ð¡C
42. No manireng sira (a)m:¡§manngo o wawa (o)ri ya, (ya) na tomika-
·í »¡¹D ¥L­Ì (§U) ¦p¦ó (¥D) ¦p¦ó ¨º­Ó (§U) ¬°¦ó¥¦ «O«ù­ì
kngay rana ori an¡S¡¨¡§beken, a yana makowan o nakapiparako¡¨ kowan
ª¬ ¤w¸g ¨º­Ó(§U) ¤£¬O (®ü) ÁÙ·| (¥D) ³vº¥º¦¤j »¡
da, kapangato da sya parengen.
¥L­Ì ©¹¤W²¾ ¥L­Ì (©Ð¤l) ³y
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥¨º®ü¬O§_³£¤£¦AÅÜ©O¡S¡¦¦³¨Ç¤H¦b°Ý¡C¤@¨Ç¤H»¡:¡¥¤£¬Oªº,¥¦ÁÙ¬O¦b³vº¥
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¦aº¦¡C¡¦©Ò¥H¥L­Ì¤S©¹°ª³B¥h³y©Ð¤l¤F¡C
43. Kasyam a kawan am, ji rans pirowa do teyrahem na Jipeygangen, ka
²Ä¤E (µ²) ¦~ ®É ¤£ ¦A Åܧó (©Ò) ¤U­± (¤s) ¤s¦W µM«á
to da rana ngirana no aro a tawo do dang.
´N ¥L­Ì (§U) ¤@ª½¦b (ÄÝ)«Ü¦h(µ²) ¤H (©Ò) ¨º¨à
¡@¡@¡@¡@¡@ª½¨ì²Ä¤E¦~¡A¥¦´N¤£¦Aº¦¡A¤@ª½«Ý¦bJipeygangen¤s¤U,©ó¬O³\¦h¤H³£
¡@¡@¡@¡@¡@¤@ª½¦í¦b¨ºùؤF¡C
44. Karowan no tawo (a)m, nimangay sira Jichakateleman.
¨ä¥Lªº(ÄÝ) ¤H ¬O ¥h¤F ¥L­Ì ¤s¦W
¡@¡@¡@¡@¡@¨ä¥Lªº¤H¨ìJichakateleman¥h¤F¡C
45. O nimiyan Jipeygangen am, Iratay kano Iranemilek kano Iraralay kano
(¥D) ¦b ¦a¦W ªÌ º®¤H ¤Î ªF²M ¤Î ®Ô®q ¤Î
Imasik, so ikapat na kaili no nimiyan Jipeygangen.
§ø¦W (¥Ø) ¥|­Ó ¥¦ §ø¸¨(ÄÝ) ´¿¦b ¦a¦W
¡@¡@¡@¡@¡@¦bJipeygangenªº¦³º®¤H¡BªF²M¡B®Ô®q¤ÎImasik¡A©Ò¥H¥u¦³¥|­Ó§ø¸¨´¿¦b
¡@¡@¡@¡@¡@Jipeygangen¦í¹L¡C
46. Miratateng am, makchin sira (a)m, to da rana ngana o paptok, am
«á¨Ó (§U) «Ü¾j ¥L­Ì (§U)³o¼Ë ¥L­Ì ¤F ¦Y (¥D) ´Óª«¦W ¦ý¬O
mirarhet rana sira, do kapangli na a marahet so kakanan, so nipikara-
«Ü¤£µÎªA ¤w¸g ¥L­Ì (©Ò) ­WÀßÃø«|(paptok) ¤£¦n (¥Ø) ¨ý¹D ©Ò¥H ¦º¦h¼Æ
rakat da no karowan da.
(ÄÝ) ¨ä¥L¤H ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¥L­Ìªº¨{¤l¹ê¦b«Ü¾j,³spaptrk¯ó³£¦Y¤F¡A­Ó­Ó³£Ä±±o«Ü¤£µÎªA¡A
¡@¡@¡@¡@¡@¨º¬O§â¤£¯à¦Yªº¤]¦Y¤U¥hªºµ²ªG¡A¦³ªº¦]¦¹´N¦º¤F¡C
47. Mangsaw sira abo so kanen am, manireng sira am:¡§manngo o wawa,
¹½­Â ¥L­Ì ¨S¦³(¥Ø) ­¹ª« ®É »¡¹D ¥L­Ì(§U) ¦p¦ó (¥D) ®ü
yana omavak ori an¡S¡¨kowan da.
¬°¦ó ´î°h ¨º­Ó(§U) »¡ ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¦A¤]¨S¦³¥i¦YªºªF¦è¡A¹ê¦b¹L¤£¤U¥h¤F¡A¦³¨Ç«K»¡¹D¡G¡¥®ü¬O§_°h­°¤F¡S¡¦
48. Manireng o karowan jira am:¡§yapa ji ngavak¡¨.
»¡¹D (¥D) ¨ä¥L¤H ¥L­Ì(§U) ©| ¤£ ´î°h
¡@¡@¡@¡@¡@¦³ªº»¡¡G¡¥ÁÙ¨S¦³´î°h¡C¡¦
49. Miratateng am, abo o ji da nganakana nira ori ya asinen da.
«á¨Ó (§U) µL(¥D)¤£ ¥L­Ì ¤°»ò³£¦Y ¨º¨Ç¤H ªgÆQ ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¥L­Ì¨ì¤F¥u¦³°tÆQ¦ÓµL©Ò¤£¦Yªº¦a¨B
50. Abo rana o kadayi a kano asin da, o yanan na pa no kadayi am, to
¨S¦³ ¤F (¥D) ¤p¦Ì ¤Î ÆQ ¥L­Ì(¥D) «ù¦³ ªÌ ©| (ÄÝ) ¤p¦Ì (§U) ¥u¦n
da ngochikochima a kanen.
¥L­Ì ¼¹¦¨¤p¤ù¦Ó¦Y(µ²)­¹ª«
¡@¡@¡@¡@¡@³s¤p¦Ì¡BÆQ³£¨S¦³¤F¡A­YÁÙ¦³¤p¦Ìªº¡A¤]¥u¦n¤@ÂI¤@ÂIªº¤À¨Ó¦Y¡C
51. Manireng o kadowan jira am:¡§manngo wawa ori ya mipalikey rana ori
»¡¹D (¥D)¨ä¥L¤H ¹ï¥L­Ì(§U) ¦p¦ó ®ü ¨º­Ó Åܤp ¤w¸g ¨º
yan¡S¡¨,manireng o kadowan jira am:¡§ya rana tomikakangay¡¨.
­Ó »¡¹D (¥D)¨ä¥L¤H ¹ï¥L­Ì(§U)(®ü)¤w¸g «O«ù­ìª¬
¡@¡@¡@¡@¡@¨ä¥Lªº¤H°Ý¹D¡G¡¥¬O§_¨º®ü¤w°h¤F¨Ç¡S¡¦¥t¦³¤H¦^µª»¡¡G¡¥ÁÙ¬O«O«ù­ì¤£
¡@¡@¡@¡@¡@ÅÜ¡C¡¦
52. Miratateng am, to rana sira tateyras a marakat o kadowan jira.
«á¨Ó (§U) ´N ³o¼Ë ¥L­Ì¤@­Ó¤S¤@­Ó ¦º (¥D) ¨ä¥L¤H ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@µM«á¡A¦³¨Ç¤H¦]¤Ó¾j¦Ó¦º¤F
53. Manireng sira am:¡§mipipanngonngo takamo ya¡¨¡§nowon a mipipanngonngo
»¡¹D ¥L­Ì(§U) ¨ì©³«ç»ò¿ì §Ú­Ìªº(§U) ¬O ¨s³º«ç»ò¿ì
takamo ya¡¨kwan da no kadowan jira.
§Ú­Ì (§U) »¡ ¥L­Ì(ÄÝ) ¨ä¥L¤H ¹ï¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¹D¡G¡¥§Ú­Ì¨ì©³«ç»ò¿ì¡S¡¦¦³ªº»¡¡G¡¥´N¬O¹À¡I§Ú­Ì¸Ó«ç»ò¿ì¡S¡¦
54. Kawawo a kawan am, ji pablis, kasyam a kawan am, to na chita o
²Ä¤K (µ²) ¦~ (§U) ¤£ ÅÜ ²Ä¤E(µ²) ¦~ (§U)©¿µM ¥L ¬Ý¨£ (¥D)
karam do ingato, ¡§asyo ya¡¨kowan na,kahap na sya,kapasalap na sya
¦Ñ¹«(©Ò) ¤W­± ©_©Ç »¡ ¥L ®» ¥L(¦Ñ¹«) ©ß ¥L(¦Ñ¹«)
do wawa.
(©Ò) ®ü
¡@¡@¡@¡@¡@¤K¦~¤§«áÁÙ¬O¤£ÅÜ¡A¤E¦~¤§«á¦³¤HµL·N¤¤¬Ý¨£°ª³B¦³°¦¦Ñ¹«¡A¥L»¡¡G¡¥­ü¡A
«ç»ò·|¦³¦Ñ¹«©O¡S¡¦©ó¬O¥L®»¤F¦Ñ¹«¡A©ß¶i®ü¤¤¡C
55. Nipasalapan na sya do wawa am, karakararakpen na o katokotokon
³Q©ß ¥L(¦Ñ¹«)(©Ò) ®ü (§U) ·t¤¤ºN¯Á (¦Ñ¹«)(¥D) ¤@®y¤s
a kalatan na.
(µ²) µn¤s¤f (¦Ñ¹«)
¡@¡@¡@¡@¡@³Q©ß¶i®ü¤¤ªº¦Ñ¹«¡AµLªk§ä¨ì¥iµn¤W¤sªº¦aÂI¡C
56. Oriwo karam do wawa ya, ta miyangay o ngepen da, am ji miyangay
¨º´N¬O ¦Ñ¹«(©Ò) ®ü (§U) ¦] ¬Û¦P (¥D) ¤ú¾¦ ¥L­Ìªº ¦ý¬O ¤£ ¬Û¦P
o katawotawo da, ori panchian da nya ¡§karam a among do wawa.¡¨
(¥D) ¨­Åé ¥L­Ìªº ©Ò¥H¤~ ºÙ©I ¥L­Ì ¥¦ ¦Ñ¹«(µ²) ³½ (©Ò) ®ü
¡@¡@¡@¡@¡@¨º´N¬O®ü¦Ñ¹«¡A¦]¬°¥Lªº¤ú¾¦»P¤@¯ë¹«Ãþ¬Û¦ü¦ý¨­Å餣¦P¡A©Ò¥HºÙ¥¦¬°
¡¥¦Ñ¹«³½¡¦¡C
57. Tomarestes rana o wawa a mipalikey do kasyam na a kawan rana.
³vº¥ (§U)(¥D)®ü (µ²) Åܤp (©Ò) ²Ä¤E (µ²) ¦~ (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¦b²Ä¤E¦~®ü³vº¥ªº°h¤F¡C
58. O Iranemilek am, rarowa rana sira o nimaviyay.
(¥D) ªF²M (§U) ¤G¤H ¥u¦³ ¥L­Ì(¥D) ¬¡µÛªº
¡@¡@¡@¡@¡@¦Ü©óªF²M¡A¥u³Ñ¤U¤G­Ó¤H¬¡µÛ¡C
59. O Iraralay am, asa o akay da kano mavakes na, kano anak da kano
(¥D) ®Ô®q (§U) ¤@ (¥D)¯ª¤÷ ¥L­Ìªº ¤Î ¤Ó¤Ó ¥Lªº ¤Î «Ä¤l ¥L­Ìªº ¤Î
mavakes na kano anak da, kalalima da rana nimaviyay a asa ka
¤Ó¤Ó ¥Lªº ¤Î «Ä¤l ¥L­Ìªº ¤­­Ó ¥L­Ìªº ¥u¦³ ¬¡µÛ ¤@­Ó(µ²)
vahay.
®a
¡@¡@¡@¡@¡@¦b®Ô®q¡A¦³¤@¦ì¯ª¤÷¤Î¥Lªº¤Ó¤Ó¡AÁÙ¦³¥Lªº¨à¤l¤Î¨ä¤Ó¤Ó¤Î¤@­Ó«Ä¤l¡A©Ò
¡@¡@¡@¡@¡@¥H¥u¦³¥L­Ì¤@®a¤­¤f¬¡¤F¤U¨Ó¡C
60. O Iratay am, rarowa ka mikteh a meakay o nimaviyay.
(¥D) º®¤H(§U) ¤G­Ó (µ²) ¦P­M (µ²) ¨k (¥D) ¬¡µÛ
¡@¡@¡@¡@¡@¦bº®¤H¡A¥u¦³¥S§Ì¤G¤H¬¡¤F¤U¨Ó¡C
61. Mirarawod o inapo namen Jiratay am:
§u°Û (¥D)¯ª¥ý §Ú­Ìªº º®¤H (§U)
Minanngo rana paro o mavavakes ta pinararanawan ta tawo do kayijid
¦p¦ó (§U) (¥D) ¤k¤H­Ì ¼Æ¤d §Ú­Ì ¤H (©Ò) ®q
chinalatalataw ta do alomidmana do malano,
¥þº}¦b®ü¤W §Ú­Ì(©Ò) ²`®ü³B (©Ò) ®ü
machalovalovangan do tawo do kayijid, chinavonas da rana
¤H©M¤s³£¯B¦b®ü¤W(©Ò) ¤H(©Ò) ®q ¥¢¥h ¥L­Ì ¤w¸g
micharanaranaw.
¼Æ¤d­Ó
¡@¡@¡@¡@§Ú­Ìº®¤Hªº¯ª¥ý§u°Û¥jÁÁ:
¡@¡@¡@¡@¡@¡@Áö¤k¤H­Ì¨Ï¤H¤f¼W¥[¨ì¼Æ¤£²M¤§¼Æ¡A¦ý¤°»ò½t¬G¨Ï±o®q¤W§ø¥Á³£º}¦b®ü
¤W¡A
¥|­±¤@¤ù²`®ü¶È¦s´X­Ó¤sÀY¡A¼Æ¤£²Mªº¤H³£¸®¨­¦b®ü©³¡I
62. No kapirawod na no inapo da no Iratay am, amiyan pa o miyawar a
·í §u°Û (¯ª¥ý)(ÄÝ) ¯ª¥ý ¥L­Ì(ÄÝ) º®¤H ®É ¦b ÁÙ(¥D) ¥¥°ü (µ²)
niwomvaliked so hahan, a niapowan no wawa a nimiparako.
´¿Â½¹L (¥Ø) ¥Õ¥Û «Y °_·½ (ÄÝ) ®ü ¼W¤j
¡@¡@¡@¡@¡@º®¤Hªº¯ª¥ý¦b§u°Ûªº®É­Ô¡A¨º¦ì½¶}¥Õ¥ÛÀY¡A¤Þ¥X®ü¼Sªº¥¥°üÁÙ¬¡µÛ¡C
63. Paspan na o nimirarawod am:
¦^°Û ¦o(¥D) °Û¥jÁÁªÌ (§U)
Ji mo rana rarawoji o malapiyapis, ta chinaniyahey ta do porowa,
¤£ ­n§A ¦A °Û¥jÁÁ (¥D)¤@­Ó¤S¤@­Ó ¦] ´¿¨Ï¤H®`©È ©Ò¥H(©Ò) ®q
chinalatalataw ta do palanowen, ta inalovangan do ichavanid na o
¨Ïº}¦b®ü¤W §Ú­Ì(©Ò) ®ü ³Q¤À´²ªº¤sÀY (©Ò) ©Î¦º©Î¦s (¥D)
omarowarobob, pinichavanid na o angayvay ya mapikalakalayon
¨g­·¼É«B ©Î¦º©Î¦s (¥D) ¯Ê¥F­¹ª« ÅܽG
so kalavowan na valiwo, kavowas da rana micharanaranaw.
(¥Ø) ¤£ºÉ¬O ¨º¨Ç ¦º¥h ¤w¸g ¼Æ¤d¤H
¡@¡@¡@¦o¦^°ÛµÛ:
¡@¡@¡@¡@¡@¤U­±ªº¤H¤£­n¬°¨º¥i©Èªº®ü¦Óºq¹|¡A¦b®q¤Wªº¤H³£º}¦b®ü¤W¡A
¶È¦sªº¤sÀY³Q¹j¶}¡A¨g­·¼É«B¥æ¶°¡A¨Ï­¹ª«»G±Ñ¡A
µL³B³V­¹¡A¨Ï¤HµLªk¶Ã¥Í¾÷¡A¼Æ¤d¼Æ¦Êªº¥Í©R³£Â_°e±¼¤F¡C
64. Machi rana o wawa (a)m, omosok rana sira.
°®²U ¤w¸g(¥D) ®ü ¤§«á ¤U¨Ó ´N ¥L­Ì
®ü¤ô°h«á¥L­Ì´N¤U¤s¤F¡C
65. Ano makasari sira so ranom do sirisiri no ayo am, minom sira, kawovang
·í ¬Û¹J ¥L­Ì(¥Ø) ¤ô («a) ÃäºÝ (ÄÝ) ªe ®É ³Ü¤ô ¥L­Ì ºØ
da nya so niahap da opi no soli do yanan no ranom.
¥L­Ì(¨¡ÀY)(¥Ø)©Ò±aªº ¥L­Ì ¨¡ÀY­](ÄÝ)¤ô¨¡ (©Ò) ©Ò¦b¦a(ÄÝ) ¤ô
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¦bªeÃä¹J¨ì¤F¤ô¡A¥L­Ì´N³Ü¤ô¡A¨Ã±N¥L­Ì©Ò±aªº¨¡ÀYºØ¦³¤ôªº¦a
¤è¡C
66. Malasi rana o niwovang da soli am, oriwo niyakan da rana nira ori.
µ²ªG¤l ¤w¸g(¥D) ºØ´Ó ¥L­Ì ¤ô¨¡(§U) ´N³o¼Ë ¦Y¤F ¥L­Ì ¤w¸g ¨º¨Ç¤H
¥L­ÌºØªº¨¡ÀYµ²¤FªG¹ê¡A¥L­Ì¤~¦³¶º¦Y¡C
67. Oriwo niapowan no yakanen a soli ya no tawo, na tongayiyi sichakowaya.
¨º´N¬O °_·½ (ÄÝ) ­n¦Yªº(µ²)¤ô¨¡ (ÄÝ) ¤H (¨¡ÀY) ª½¨ì ²{¦b
¨º¬O¤H¦Y¨¡ÀYªº¶}ºÝ¡C
68. Miyanowanowod sira (a)m: °Ûºq ¥L­Ì (§U)
Ralaralaw na pa chinarowan, o vahay a kano sara piwalaman,
±Ë¤£±o ¥L Â÷¶} (¥D)©Ð«Î ¤Î ¤u§@©Ð ¦í¦b
minakmi manayig a omaliraraw, do chinarowan ja tominanang,
¹³ ·tÁG (µ²) ÅS¥X (©Ò) Â÷¶} ¥¦ µn¤W
do pinangatowan jaten no ataw, oyako chinayowayod no oyat ko.
(©Ò) ³Q¹G¤W¨Ó §Ú­Ì(ÄÝ)®ü¤ô §Ú ¨¯­W³Ò²Ö (ÄÝ) ¤O §Úªº
¥L­Ì°ÛµÛºq:
¯u±Ë¤£±oÂ÷¶}¨º¥i·Rªº®a¤Î¤u§@©Ð¡A¦]³Q®ü¼S¹G±oµn¤W°ª¤s©~¦í¡A¦^ÀY»·
±æ¦Û¤vªº®a¡A´N¹³¨L¬v¤¤©t¥ßªºÁG¥Û‚ü¡A¬°®ü¼S³vº¥²T¨S¡A¨º¨à´¿¬O¨¯­W
³Ò²Ö©Ò«Ø¥ßªº¦a¤è¡A¤]¬O¨Ï§Ú­Ì¤H¼W¥[ªº¦a¤è¡C
69. Oriwo anowod da no nimiyan Jipeygangen, do kabeywan da do vahay
¨º¬O ºq (ÄÝ) ´¿¦b ¦a¦W (©Ò) ¥i±¤ ¥L­Ì(©Ò) ©Ð¤l
do kano sara da, a nikarowan da, do kanimehnep na no wawa.
¥L­Ì ¤Î ¤u§@©Ð ¥L­Ì «Y ¤wÂ÷¶} ¥L­Ì(©Ò) ®ü¼S (®ü)(ÄÝ) ®ü
¨º¬O´¿¦bJipeygangen¦í¹Lªº¤H©Ò°Û¡A¬O¦]®ü¼S¦ÓÂ÷¶}©Ò¦íªº®a¶é©Ò²£
¥Íªº¨Ì¨Ì¤£±Ë¤§±¡¡C
70. Abo pa o apoy da nokanonang, soto da ngani so mata a vowovowong
¨S¦³ ©|(¥D) ¤õ ¥L­Ì ¦b¨º­Ó®É«J ¥u¯à ¥L­Ì ¦Y (¥Ø) ¥Í(µ²) ³¥¥Í´Óª«
pa nira ori.
ÁÙ ¨º¨Ç¤H
¦b¨º­Ó®É­Ô¥L­ÌÁÙ¨S¦³¤õ¡A¦]¦¹¥L­Ì¥Í¦Y¸­¤l¡C
71. Manireng sira (a)m:¡§ikongo o yakan ta so yamata ya¡¨.
»¡¹D ¥L­Ì (§U) ¤°»ò (¥D) µæ §Ú­Ìªº(¥Ø) ¥ÍªºªF¦è (§U)
¥L­Ì»¡¹D:¡¥§Ú­Ì¦p¦ó¦Y³o¨Ç¥ÍªºªF¦è¡S¡¦
72. Manakenkem sira (a)m:¡§mangosos takamo pala so kayo a apoy
¤ßùØ·Q ¥L­Ì (§U) ¬ïÆp §Ú­Ì ¸Õ (¥Ø)¾ð¤ì(µ²) ¤õ
ta¡¨,¡§nohen¡¨kowan da, kapangap da so votnong a kayo.
§Ú­Ìªº ¤]¦n »¡ ¥L­Ì ®³¨ú ¥L­Ì(¥Ø) ¾ð¦W (µ²)¾ð¤ì
¥L­Ì²`«ä«Ü¤[«á¡A·Q¨ì¡G¡¥Æp¤ì¨ú¤õ§a¡I¡¦¡¥¦n§a¡¦©ó¬O¥L­Ì´N®³votnong¾ð
¨Ó¡C
73. Ososan da o kayo am to ngaridangdanga kato na mangwoban rana,
¬ï¬} ¥L­Ì(¥D)¾ð¤ì (§U) µo¼ö·Å«×¤É°ª µM¦Ó (¤õ) ¤@ª½«_·Ï (§U)
kato da rana viyoviyotan ja, kato na rana lilan, oriwo niapowan na
µM¦Ó ¥L­Ì ¤w¸g ¥Î¼L§j­· (¤õ) µM¦Ó(¤õ)¤w¸g ¿U¤õ ¨º´N °_·½ (¤õ)
no apoy da rana.
(ÄÝ) ¤õ ¥L­Ì ¤w¸g
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­ÌÆp¤ì¡Aµ²ªGµo¼ö«_°_·Ï¨Ó¡A¥L­Ì¥Î¼L¥h§j¡A´N¿U°_¤õ¨Ó¡A±q¨º®É­Ô°_
¡@¡@¡@¡@¡@¤~¦³¤F¤õ¡C
74. Masyasyay sira Jipeygangen am, manireng sira o Iraralay am:¡§ji takamo
¸Ñ´² ¥L­Ì ¦a¦W (§U) »¡¹D ¥L­Ì(¥D) ®Ô®q (§U) ¤£ §Ú­Ì
angay do ili ta, ta ji takamo arahan, ta anahana¡¨kowan da.
¥h (©Ò) §ø §Ú­Ìªº ¦] ¤£ §Ú­Ì ¶V¹L ¦] «Ü®{ »¡ ¥L­Ì
75. Machita da o mikokonongan a tokon am, ¡§mangay takamo manahan do
¬Ý¨£ ¥L­Ì(¥D) ³sô (µ²) ¤s (§U) ¥h §Ú­Ì ¨«¹L (©Ò) dang¡¨kowan da, kangay da do dang a manakan, a omsok.
¨ºùØ »¡ ¥L­Ì ¥h ¥L­Ì(©Ò)(¤s¸ô) ¨«¹L ¤U¨Ó
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¬Ý¨£§O®y¤s¦³¸ô²ª¡A»¡:¡¥§Ú­Ì¨«¨ºùؤU¥h¡¦¡AµM«á¥L­Ì´N±q¨ºùب«¤U
¡@¡@¡@¡@¡@¥h¡C
76. O ngaran na no marachirachit a tokon am, Jipeygangen.
(¥D)¦W¦r (¤s)(ÄÝ) ¦n´X®y¤s¬Û³s(µ²) ¤s (§U) ¦a¦W
¡@¡@¡@¡@¡@¨º¤@‚ü¤sªº¦W¦r´N¬OJipeygangen¡C
77. Omosok sira am, manireng o akay da do apo na am:¡§chitahen mo o
¡@¡@¡@¤U¨Ó ¥L­Ì(§U) »¡¹D (¥D)¯ª¤÷ ¥L­Ì ¹ï ®]¤l(¯ª¤÷ªº) ª`·N¬Ý §A(¥D)
mapolog a mawo, ta ji mo rasagi, ta manginanwa ji wari mo¡¨kowan
¡@¡@ ±¼¤U (µ²)¤s¥Û ¦] ¤£­n §A ½ò ¦] «Ü¦MÀI (¤H«a)§Ì©f §Aªº »¡
¡@¡@ na do kapanoji na no akay da.
(¯ª¤÷)(©Ò) «á­± (¯ª¤÷)(ÄÝ)¯ª¤÷ ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥¿¦b¤U¤s®É¡A¥L­Ìªº¯ª¤÷¹ï¥Lªº®]¤l»¡¡G¡¥§A­nª`·N·|·Æ¸¨ªº¥ÛÀY¡A¤£­n½ò
¡@¡@¡@¡@¡@¨ì¥¦¡A§_«h·|ºu¤U¯{¨ì§Aªº§Ì©f¡A¨º¬O«Ü¦MÀIªº¡¦¡AµM«á¦Û¤v¨«¦b«á­±
78. ¡§Nowon¡¨ kowan na no apo na.
¬O »¡ (®]¤l)(ÄÝ)®]¤l(¯ª¤÷)
®]¤l»¡:¡¥¦nªº¡¦¡C
79. Ipisa ka rasag na do rako a mawo no apo na am, o mawo am,
¤@¦¸(µ²) ½ò (®]¤l)(©Ò) ¤j (µ²)¤s¥Û(ÄÝ)®]¤l(¯ª¤÷) ®É(¥D)¤s¥Û ªÌ
todalowalolog a mangay do teyrahem.
¬ðµMºu¤U¨Ó ¥h©¹ (©Ò) ¤U­±
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¥Lªº®]¤l¤~½ò¤F¨º­Ó¤j¥ÛÀY¤@¸}¡A¥ÛÀY´N¬ðµMºu¨ì¤U­±¥h¡C
80. Masari na o rako a nimarokop a kayo am, manireng o akay na do apo
¹J¤W(¥ÛÀY)(¥D) ¤j (µ²)¤w»G¦´ªº(µ²)¾ð¤ì(§U) »¡¹D (¥D)¯ª¤÷ (©Ò)®]¤l
na am:¡§yako ji manchiyan jimo mangapoko, o ka- ji mo -rasagan do
(§U) §Ú ¤£ §i¶D §A §Úªº®]¤l (¥D) ¤£ §A ½ò (©Ò)
mapolog a vato a ori¡¨.
±¼¤U (µ²)¥ÛÀY(µ²)¨º­Ó
¯{¨ì¤@´Ê«Ü¤jªº»G¦´¾ð¡A¯ª¤÷¹ï¥Lªº®]¤l»¡¡G¡¥§Ú¤£¬O¤~§i¶D¹L§A¡A¥s§A¤£
¡@¡@¡@¡@¡@­n¥h½ò¨º¨Ç¨Ç¤£¨cªº¤j¥ÛÀY¶Ü¡S¡¦
81. Chitahen da o nidnan na, nimarokop a rako a kayo am, to mangwob
¬Ý ¥L­Ì(¥D) ¼²¤W (¥ÛÀY) »G¦´ªº (µ²) ¤j(µ²)¾ð¤ì(§U)¤@ª½ ¦b«_·Ï
rana.
¤w¸g
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¥h¬Ý­è³Q¯{¨ìªº»G¦´¤j¾ð¡Aµo¨£¥¦¤@ª½¦b«_·Ï¡C
82. Machita na no akay da am:¡§asyo ya, yana kato mangwoban ya¡¦,
¬Ý¨£ (¯ª¤÷)(ÄÝ) ¯ª¤÷ ¥L­Ìªº(§U) ©_©Ç(§U) ¥¦ ¤@ª½ «_µÛ·Ï (§U)
kangay na tomita sya, kato na viyoviyotan ja.
¥h (¯ª¤÷) ¥h¬Ý (¤õ) µM¦Ó(¯ª¤÷) ¥Î¼L§j­· (¤õ)
¡@¡@¡@¡@¡@¥Lªº¯ª¤÷¬Ý¨ì®É»¡:¡¥©_©Ç¡A¥¦«ç»ò·|¤@ª½«_·Ï©O¡S¡¦¡A´N«e¥h¬Ý¬Ý¡A¦Ó«á¥Î
¼L§j­·¡C
83. Makayinmala rana am, ahapen da rana, kawoli da rana nya, kato da
ÂI¿UµÛ¤õ ¤w¸g(§U) ®³ ¥L­Ì(§U) ¦^®a ¥L­Ì (§U)(¤õ) µM¦Ó ¥L­Ì
rana ngosokan a mikala so yanan da, oriwo niapowan no apoy no
(§U) ¤U¨Ó ³V´M (¥Ø)©Ò¦b¦a ¥L­Ì ³o´N¬O °_·½ (ÄÝ)¤õ (ÄÝ)
Iraralay.
¡@ ®Ô®q
¡@¡@¡@¡@¡@¿N¦¨¤õ¬´®É¡A¥L­Ì´N§â¥¦±aµÛ¡A¤U¤s³V´M©Ò©~¦a¡A³o´N®Ô®q¤õªº°_·½
84. Amiyan sira o Iraralay Jimaramay am, someyked rana sira do dang.
¦b ¥L­Ì(¥D) ®Ô®q ¦a¦W ®É °±¤U ­Ú ¥L­Ì(©Ò) ¨ºùØ
®Ô®qªº¤H¨ì¤FJimaramay®É¡A´N¦b¨º¨à°±¤U¨Ó¡C
85. Kangay da rana do yakan da, ta amiyan rana so apoy da.
¥h ¥L­Ì¤w¸g(©Ò) µæ ¥L­Ìªº ¦] ¦³ ¤w¸g(¥Ø) ¤õ ¥L­Ì
¦]¬°¥L­Ì¦³¤õ¡A¥L­Ì´N§äµæ¥h¤F¡C
86. Mangay sira maneysavat am, makachita sira so tonalap a among.
¥h ¥L­Ì ¦b®üÃä§ä¿ÀÃÉ ®É ¬Ý¨ì ¥L­Ì(¥Ø) ­¸ (µ²) ³½
¥L­Ì¥h®üÃä§ä¿ÀÃɩΥi¦YªºªF¦è®É¡A©¿µM¬Ý¨ì³½¦b­¸¡C
87. Manireng sira am:¡§asyo ya tonalap a among ya¡¨.
»¡¹D ¥L­Ì(§U) ©_©Ç(§U) ­¸ (µ²) ³½ (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¹D:¡¥©_©Ç¡A³o³½«ç»ò·|­¸§r¡S¡¦
88. Omoli sira am:¡§ikongo paro o yatonalap a among do wawa¡¨ kwan da
¦^®a ¥L­Ì(§U) ¤£ª¾¹D¬O¤°»ò(¥D) ­¸ (µ²) ³½ (©Ò) ®ü »¡ ¥L­Ì
do akay da.
(©Ò)¯ª¤÷¥L­Ì
¥L­Ì¦^®a¤§«á´N°Ý¥L­Ìªº¯ª¤÷»¡¡G¡¥¤£¾å±o¬O¤°»ò³½¦b®ü¤W·|­¸°_¨Ó¡S¡¦
89. ¡§Alibangbang sira ori, nokomowan am, riyon rana mangapoko, ta ya
­¸³½ ¥L­Ì ¨º­Ó ¬JµM¦p¦¹ (§U)¦^´å³½©u¤w¸g §Úªº®]¤l ¦]
da keiyan rana no alibangbang¡¨ kowan no akay da o apo na.
(³½) ¦³ ¤w¸g(ÄÝ) ­¸³½ »¡ (ÄÝ)¯ª¤÷ ¥L­Ìªº(¥D)®]¤l ¥Lªº
¡¥§Úªº®]¤l°Ú¡I¥¦­Ì¬O­¸³½¡I°²¦p¦³³o¼Ëªº±¡§Î¡A¥i¯à¤v¸g¬O°j´å³½©u¸`
¤F¡A§Ú­Ì¦³­¸³½¤F¡¦¯ª¤÷¹ï¥Lªº®]¤l»¡¡C
90. ¡§Ikongo yahap ta sira¡¨ kowan da, manakenakem pa sira soto da akmani
¥Î¤°»ò¤èªk ®» §Ú­Ì ¥L­Ì »¡ ¥L­Ì ¤@ª½·Q ÁÙ ¥L­Ì ¥u¦n(³½) ¹³
so sang pa ji da pa ngahapa.
¨º¼Ë ¤£¥L­Ì ÁÙ ®·®»
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¤@ª½¦b¤ßùØ·Q¡G¡¥§Ú­Ì¥Î¤°»òªF¦è¨Ó®·¥¦­Ì¡S¡¦¥L­ÌÁÙ¦b·Q¡A©Ò¥H¼È®É
¡@¡@¡@¡@¡@Åý­¸³½¦b®ü¤¤¶Ã­¸¡A¤£¥h®·¥¦­Ì¡C
91. So kanimanoma da no Iraralay a yanan na no apoy, kanimakachita da
¦]¦¹ ³Ìªì ¥L­Ì(ÄÝ) ®Ô®q ©Ò¦b¦a(¤õ)(ÄÝ) ¤õ ®Ç¨£ ¥L­Ì
so alibangbang, kangay da rana Jiraralay.
(¥Ø) ­¸³½ ¥h,¨ì ¥L­Ì ´N ®Ô®q
¡@¡@¡@¡@¡@©Ò¥H®Ô®qªº¤H¥i¥H»¡¬O³Ì¥ý¦³¤F¤õ¡A¨Ã¬Ý¨£­¸³½¡AµM«á¥L­Ì´N¦^¥h®Ô®q¡C
92. O Iratay rana am,rarowa rana sira mikteh, abo o apoy da pa nira ori,
(¥D) º®¤H (§U) ªÌ ¤G¤H ¶È¶È ¥L­Ì ¦P­M ¨S¦³(¥D) ¤õ ¥L­Ì ªº ÁÙ ¨º¨Ç¤H
soto da manimochimosi do keysakan so kanen da.
©Ò¥H¥L­Ì ¤£¾Ü¦Ó¦Y (©Ò)®üÃäÁG©¥(¥Ø)­¹ª« ¥L­Ìªº
­P©óº®¤H¡A¥u¦³¤G¦ì¥S§Ì¬¡µÛ¡A·í®É¥L­ÌÁÙ¨S¦³¤õ¡A©Ò¥H¥L­Ì¦b®üÃäÁG¥Û
¤¤³V´M­¹ª«¡A¬Ý¨ì¤°»ò´N¦Y¤°»ò¡C
93. Ano makasari sira so kanekanen da do keysakan am, isaray da, kawoli
­Y ¹J¨ìªº®É­Ô ¥L­Ì(¥Ø) ­¹ª« ¥L­Ìªº(©Ò) ®üÃäÁG¥Û ®É «Ü°ª¿³ ¥L­Ì ¦^¨Ó
da nya do archip.
¥L­Ì(­¹ª«)(©Ò) ¬}¥Þ
¡@¡@¡@¡@¡@­Y¬O¥L­Ì¦b®üÃäÁG¥Û¤W¾ß¨ì¤F¤@¨Ç¥i­¹ªºªF¦è¡A¥L­Ì«K«Ü°ª¿³ªº®³¦^¬}
¥ÞùØ¥h¡C
94. Ji da dengdenga, ta abo o apoy da pa, soto da amsayi sya kanen
¤£ ¥L­Ì µN ¦] ¨S¦³(¥D) ¤õ ¥L­Ìªº ÁÙ ©Ò¥H¥u¯à¥L­Ì ºV¥´(­¹ª«) ¦Y
a isaray.
(µ²)«Ü°ª¿³ªº
¥L­ÌÁÙ¨S¦³¤õ¡A©Ò¥H¤£¯àµN¡A¥u¦n¥Î¥ÛÀY¯{¶}¡A«Ü°ª¿³¦a¦Y¤U¥h¡C
95. Achachileban na no tawo-do-to o mikteh a to da ngan so mata am,¡§ji
­Á Àý (¤Ñ¯«)(ÄÝ) ¤Ñ¯« (¥D) ¦P­M ³£¬O ¦Y (¥Ø)¥Íªº¡]§U¡^¤£¬O
¡@¡@makasi sira ya, maviyay sira ya¡S¡¨.
«Ü¥i¼¦ ¥L­Ì(§U) ¯à¬¡ ¥L­Ì(§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¦b¤Ñ¬ÉºÊµø¦a¤Wªº¤Ñ¯«¬Ý¨ì¨â¥S§Ì¦Y¥ÍªºªF¦è¡A¤ßùØ·QµÛ¡G¡¥¥L­Ì¦n¥i¼¦¡A
¡@¡@¡@¡@¡@³o¼Ë«ç»ò¯à¬¡±o¦¨¡S¡¦
96. ¡§Teymakasi pa sira ya¡¨kowan na kapangkas na so rarowa ka tawo-do-to
¤Ó¥i¼¦ ¹ê¦b¥L­Ì(§U) »¡ (¤Ñ¯«) ±¼¤U¨Ó (¤Ñ¯«)(¥Ø) ¤G­Ó (µ²) ¤Ñ¯«
a tarak.
¤Ñ¤k
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥¥L­Ì¤Ó­È±o¦P±¡¤F¡¦¡A©ó¬O´N¬£¤G¦ì¤Ñ¤k¤U¤Z¡C
97. ¡§Mangay ka do rakerakeh¡¨ kowan na o rakerakeh, ¡§imo a ananak am,
¥h §A(©Ò)¦~ªøªº(­ô­ô) »¡(¤Ñ¯«)(¥D)¦~ªøªº(©n©n) §A ¦~¥®ªº(©f©f)
mangay ka do ananak an¡¨ kwan na o anank no akay da.
¥h §A(©Ò)¦~¥®ªº(§Ì§Ì) »¡ (¤Ñ¯«)(¥D)¦~¥®ªº(§Ì§Ì)(¥D)¤Ñ¯« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¤Ñ¯«¹ï¨â©n©f»¡¡G¡¥©n©n¶ùµ¹­ô­ô¡A©f©f¶ùµ¹§Ì§Ì¡C¡¦
98. Gomchin rana sira do teyrahem am, mangay rana sira do rarowa ka
¤U¨Ó¡@¤w¸g ¥L­Ì(©Ò) ¤U­± (§U) ¥h ¥L­Ì(©Ò) ¤G­Ó (µ²)
mikteh a mehakay.
¦P­M (µ²) ¨k
99. Ikanig da sira, ta apipiya tawo sira, do katarak da.
¤£¦n·N«ä(¥S§Ì)(¤Ñ¤k)¦] «Üº}«Gªº ¤H ¥L­Ì (©Ò) ¤Ñ¤k ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥Ñ©ó¦o­Ì­Ç³£¬O«Üº}«Gªº¤Ñ¤k¡A©Ò¥H¤G¥S§Ì¨£¤F³£·P¨ì«D±`ªº¤£¦n·N«ä¡A
¡@¡@¡@¡@¡@«Ü¤£¦Û¦b¡C
100. Manireng o rakerakeh a tarak am:¡§mangay ko do ananak¡¨ kowan na
»¡¹D (¥D) ©n©n (µ²)¤Ñ¤k(§U) ¶ùµ¹ §Ú(©Ò) §Ì§Ì »¡ (¤Ñ¤k)
o wari na.
(¥D)§Ì§Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¦~ªøªº¤Ñ¤k»¡¡G¡¥§Ú­n¶ùµ¹§Ì§Ì¡C¡¦
101. Manireng o ananak a tarak am:¡§asyo ka mo kaka,manireng si akay ta
»¡¹D (¥D)©f©f (µ¹)¤Ñ¤k(§U) ©_©Ç §A §A ©n©n »¡¹D (¤H¥D)¤Ñ¯« §Ú­Ìªº
syo am: imo a rakerakeh am,mangay ka do rakerakeh a tawo,
¤£¬O¶Ü(§U) §A ¦~ªøªÌ ¶ùµ¹ §A(©Ò) ­ô­ô (µ²) ¤H
kwan na ni akay ta syo¡¨kowan na o kaka na.
»¡ (¤Ñ¯«)(¤HÄÝ)¤Ñ¯« §Ú­Ìªº ¤£¬O¶Ü »¡ (©f©f)(¥D)©n©n
¡@¡@¡@¡@¡@¦~¥®ªº¤Ñ¤k»¡¡G¡¥©n©n¡A§A«ç»ò¥i¥H³o¼Ë¹À¡A§Ú­Ìªº¤Ñ¯«¤£¬O¥æ«Ý¹L­n§A¶ù
¡@¡@¡@¡@¡@µ¹­ô­ôªº§r¡C¡¦
102. Manireng o rakerakeh am:¡§beken, ta yangay mo do ananak, ji ko angay
»¡¹D (¥D) ¦~ªøªÌ (§U) ¤£¬O ¦] ¶ùµ¹ §A(©Ò) §Ì§Ì «D¤£§Ú ¶ùµ¹
do ananak¡¨kowan na no rakerakeh a tarak.
(©Ò) §Ì§Ì »¡ (©n©n)(ÄÝ) ¦~ªøªÌ (µ²) ¤Ñ¤k
¡@¡@¡@¡@¡@¦~ªøªº¤Ñ¤k¹ï©f©f»¡¡G¡¥§Ú¤£ºÞ°Õ¡I§A¶ù§Ì§Ì°µ¤°»ò¡S§Ú«D¶ùµ¹§Ì§Ì¤£
¡@¡@¡@¡@¡@¥i¡C¡¦
103. Manireng o ananak am:¡§chireng na ni akay ta syo am¡S¡¨kowan na
»¡¹D (¥D) ©f©f (§U) Á¿¸Ü (¤Ñ¯«)(¤HÄÝ)¤Ñ¯« §Ú­Ìªº (§U) »¡ (©f©f)
no ananak.
(ÄÝ)¦~¥®ªº
¡@¡@¡@¡@¡@©f©f¹ï©n©n»¡¡G¡¥¥i¬O¤Ñ¯«¥æ«Ý¹Lªº¸Ü©O¡S¡¦
104. Miratateng am, miwoyawoya o ananak do kangay na no kaka na
«á¨Ó (§U) «Ü¥Í®ð (¥D) ©f©f(©Ò) ¶ùµ¹ (©n©n)(ÄÝ)©n©n(©f©f)
do ananak a tawo, am, to rana nalap a mangay do angit.
(©Ò) §Ì§Ì (µ²) ¤H ©ó¬O ´N ­¸ ¥h (©Ò) ¤ÑªÅ
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A©f©f¦]¬°©n©n¤@¤ß­n¶ùµ¹§Ì§Ì¡A¤ßùØ«K«Ü®ð¼«¡A©ó¬O´N­¸¨ì¤Ñ¤W¥h
¡@¡@¡@¡@¡@¤F¡C
105. Masasnad do to am,¡§ko to nanang rana, ta ya to jangay si kaka do
¨ì¹F (©Ò)¤Ñ ®É §Ú ´N ¤W¨Ó ¤w¸g ¦] ³o¼Ë ¶ù (¤H¥D)©n©n(©Ò)
ananak, oriwo ko to ngayiyi rana,¡¨ kowan na o akay da.
§Ì§Ì ©Ò¥H §Ú ´N ¦^¨Ó ¤w¸g »¡ (©f©f)(¥D)¤Ñ¯« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¦o¤@¨ì¤Ñ¤W¥h´N¹ï¤Ñ¯«»¡¡G¡¥©n©n¤Ï¦Ó¶ùµ¹§Ì§Ì¡A©Ò¥H§Ú´N¤W¨Ó¤F¡C¡¦
106. Manireng pa do akay da am:¡§ko manireng ji kaka am mangay ka do
»¡ ¤S(©Ò)¤Ñ¯«¥L­Ìªº(§U) §Ú »¡ (¤H©Ò)©n©n(§U) ¶ù §A(©Ò)
ananak ta, imo rana o tovoin na ni akay ta do ananak¡S beken
§Ì§Ì §A (§U)(¥D) ¬£ (¤Ñ¯«)(¤HÄÝ)¤Ñ¯« §Ú­Ìªº(©Ò) §Ì§Ì ¤£¬O
a yaken¡S¡¨kowan ko si kaka, am na ji ngamireng a yaken.
§Ú »¡ §Ú(¤H¥D)©n©n ¦ý ¦o ¤£ Å¥ §Ú
¡@¡@¡@¡@¡@¤S¹ï¤Ñ¯«»¡¡G¡¥§Ú¹ï©n©nÁ¿¡A§A«ç»ò­n¶ù§Ì§Ì¡S¤Ñ¯«¤S¤£¬O­n§A¶ù¥L¡A¦Ó¬O
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú¡C¥i¬O©n©n¤£²z¸B§Ú¡C¡¦
107. Miratateng am, to sira rana miyaven-do-vahay, o rakerakeh a tarak
«á¨Ó (§U) ¥L­Ì ¤w¸g µ²¦¨¤Ò©d (¥D) ¦~ªøªº(µ²) ¤Ñ¤k
kano ananak a mehakay a tawo.
¤Î ¦~¥®ªº(µ²) ¨k (µ²)¤H
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¤Ñ¤kªº©n©n´N©M¤H¶¡ªº§Ì§Ìµ²¤F±B¡C
108. Oriwo nipiyaven-da-do-vahay no tarak a kano tawo.
¨º´N¬O µ²¦¨¤F¤Ò©d (ÄÝ) ¤Ñ¤k ¤Î ¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¨º¬O¤Ñ¤k©M¤HªºÁp«Ã¡C
109. No manireng o mehakay na am:¡§mangay ta rana do takey a mikalakala
·í »¡¹D (¥D) ¨k ¦o ®É ¥h §Ú­Ì(§U)(©Ò) ¤W¤s ³V´M
so kanen ta¡¨ kowan na o mavakes na tarak.
(¥Ø) ­¹ª« §Ú­Ìªº »¡ (¨k)(¥D) ¤Ó¤Ó ¥Lªº ¤Ñ¤k
110. Manireng o tarak a mavakes na am:¡§mangay ta jino do takey,
»¡¹D (¥D) ¤Ñ¤k(µ²) ¤Ó¤Ó ¥Lªº(§U) ¥h §Ú­Ì ¤°»ò¦a¤è(©Ò) ¤W¤s
ipikala mo so kanen ta¡¨.
¬°¡ã¦Ó§ä §A(¥Ø) ­¹ª« §Ú­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¤Ñ¤k»¡¡G¡¥§Ú­Ì¤W¤s°µ»ò¡A§A­n§ä¤°»ò­¹ª«¡S¡¦
111. ¡§ji ta ngay do takey a mikala so kanen ta, to ta ngiyan do ili
¤£§Ú­Ì ¥h (©Ò) ¤W¤s ´M§ä (¥Ø) ­¹ª« §Ú­Ìªº ³o¼Ë §Ú­Ì ¦³ (©Ò) §ø
ta, ji akaw, ikongo o kanen ta, ikaviyay ta¡¨ kowan no mehaky na
§Ú­Ìªº ¤£ ¯Ñ§@ ¤°»ò (¥D) ­¹ª« §Ú­Ìªº ¹L¬¡ §Ú­Ìªº »¡ (ÄÝ) ¥ý¥Í (¤Ó¤Ó)
do mavakes na.
(©Ò) ¤Ó¤Ó (¥ý¥Í)
¡@¡@¡@¡@¡@¥ý¥Í»¡¡G¡¥¦p§x§Ú­Ì¤£¤W¤s§ä­¹ª«¦Y¡A¤@ª½«Ý¦b§øùؤ£¯Ñ§@¡A¨º»ò§Ú­Ì§j¤°
¡@¡@¡@¡@¡@»ò¡S§Ú­Ì¤S¥Î¤°»ò¨Ó¹L¬¡¡S¡¦
112. Miyigen rana o araw am, pchingiyin na rana no mavakes na kanen da.
¤¤¤È ¤w¸g(¥D)¤Ó¶§(§U) ºÝ¥X (¤Ñ¤k)(§U)(ÄÝ) ¤Ó¤Ó (¨k) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¨ì¤F¤¤¤È¡A¥L¤Ó¤Ó´N®³¥X­¹ª«¨Ó¡C
113. O kanen da (a)m:soli kano nimay kano kadayi, kano ovi kano patan
(¥D)­¹ª« ¥L­Ìªº ¬O ¤ô¨¡ ¤Î ¤ô¨¡¿| ¤Î ¤p¦Ì ¤Î ¤s¨¡ ¤Î
kano keytan, abo o mogis, oriwo kanen da.
¤Î §ò¨¡ ¨S¦³(¥D) ¦Ì ¨º´N¬O ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì©Ò¦Yªº¥u¦³¤ô¨¡¡B¤ô¨¡¿|¡B¤p¦Ì¡B¤s¨¡¡Bpatan¤Î§ò¨¡¡A¨S¦³¦Ì¡C
114. O yakan da (a)m: koyes kano kagling kano manok kano arayo kano
(¥D) µæ ¥L­Ìªº ¦³ ‚t ¤Î ¤s¦Ï ¤Î „P ¤Î ¤èÀY³½ ¤Î
alibangbang kano vawoyo kano chilat kano michamadadayan a amoamong
­¸³½ ¤Î ÂC³½ ¤Î ëù³½ ¤Î ¦UºØ¦U¼Ë (µ²) ³½Ãþ
a yakan da.
(µ²) µæ ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¦³‚t¡B¦Ï¡B„P¡B­¸³½¤Î¦UºØ³½¡C
115. ¡§Asyo o kanekanen ta ya kano yakan ta ya¡S yateyaro ya, tomiravoravor
¨ºùبӪº(¥D) ­¹ª« §Ú­Ìªº ¤Î µæ §Ú­Ìªº «D±`ªº¦h °Ñ®t¦UºØ¤£¦Pªº
ya¡S¡¨kowan no mehkay na.
»¡ (ÄÝ) ¨k
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¥ý¥Í»¡¡G¡¥³o¨Ç­¹ª«³£±q¨ºùبӪº©O¡S­¹ª«³o»ò¦h¡A¦Ó¥B¤°»òºØÃþ³£¦³¡C¡¦ 116. ¡§Ji ka mireryak, ta ji na syan rana yaten ni akay-ta-do-to a abo
¤£ §A Á¿ ¦] ¤£(¤Ñ¤÷)¦P±¡ ¤w¸g §Ú­Ìªº(¤HÄÝ) ¤Ñ¯« ¨S¦³
so kanen¡¨kwan no mavakes na.
(¥Ø) ­¹ª« »¡ (ÄÝ) ¤Ó¤Ó ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥§A¤£­n¦h°Ý¡A¤£µM¤Ñ¯«±N¤£·|¦P±¡§Ú­Ì¨S¦³¶º¦Y¡C¡¦
117. Teyka sira koman am, to rana miyanowanowod o mehakay na, manireng
§¹²¦ ¥L­Ì ¦Y¶º(§U) ´N ³o¼Ë °Ûºq (¥D) ¨k (¤Ñ¤k) »¡¹D
do anowod na (a)m:
(©Ò) ºq (¨k) ikongo paro talayinep ko sya, o kawoy a tomnek do inaworod,
¤£ª¾¤°»ò (§U) ¹Ú §Úªº(¹Ú)(¥D) ¤p¦Ë ‚Õ¥ß(©Ò) «e°|
a chinayiyan na nipalanipen, si panganinowan so kolit awoman,
¤U¨Óªº¦a¤è (¤HÄÝ) ¥úµo¦pÃè («a) ¥Ö½§ º}«G
ji kamo to ngayi ja makaranes, ta oyako ipachimanig o kolit,
¤£­n§A­Ì ¨Ó ³oùØ ¨ì¹F ¦] §Ú¬°¡ã¦Ó·P¤£¦n·N«ä(¥D) ¥Ö½§
oyakmi kabonbonan a kavongan, minivahevaheng no araw do angit,
´N¹³ Âл\³B (µ²) ³±·t³B ³QÂȶ (ÄÝ)¤Ó¶§(©Ò) ¤ÑªÅ
kahawa no velek a komahehapay, do pinangatowan jamen no
¥Í©È(ÄÝ) ¨{¤l «Ü¾j (©Ò) ³Q¹G¤W¨Ó §Ú­Ì(ÄÝ)
paong, do niyavakan na jamen no ataw.
¤j®ö (©Ò) ´î°h §Ú­Ì (ÄÝ)®ü¤ô
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¦Y§¹¤F¶º¡A¥ý¥Í´N°Û°_ºq¨Ó¡Cºqµü¬O³o¼Ë¡G
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@§Ú¹Ú¨£«e°|½Ý¥ßµÛ¤@®Ú¦Ë¤l¡A¤£ª¾¬O¤°»ò·N«ä¡S
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¥¦­ì¨Ó´N¬O¤Ñ¤k¤U­°ªº¸ô¼Ð¡A¦o¥Ö½§¼ä¥Õ¥ú«G¦pÃè¡C
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@§A­Ì¤£­n¨Ó¡A¤£­n¾aªñ§Ú¡A¦]¬°§Úªº¥Ö½§³Q¤Ñ¤Wªº¤Ó¶§©Ò®Í¶Â¡A
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¦p¤Ó¶§·Ó¤£¨ìªº³±·Ó¦a¤è¤@¼Ë¶Â¡C§Úı±o«Ü¤£¦n·N«ä¡A
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@³o¬O¦]²`©È¨{¤l¾j¡A©Ò¥H¦b®ü¼S°h«á¡A«÷©R¤u§@©Ò­Pªº§r¡I
118. Oriwo anowod na no mehakay na so mavakes na a tarak, do kasaray
¨º´N¬O ºq (¨k)(ÄÝ) ¨k (¤Ñ¤k)(¥Ø) ¤Ó¤Ó (¨k)(µ²) ¤Ñ¤k (©Ò) «Ü°ª¿³
na nya a pinaragpit na.
(¨k)(¤Ñ¤k)(µ²) °ù (¨k)
¡@¡@¡@¡@¡@¨º¬O¬°°ù¨ì¤Ñ¤k¤Ó¤Óź¶Æ¦Ó°Ûªººq¡C
119. Miyanowanowod paha o mehakay na do kasaray na no kanekanen da
°Ûºq ¤S (¥D) ¨k (¤Ñ¤k)(©Ò) «Ü°ª¿³(¨k)(ÄÝ) ­¹ª« ¥L­Ìªº
(a)m, manireng do anowod na (a)m:
(§U) »¡¬O (©Ò) ºq ¥Lªº (§U)
Kongo paro italyainep kp sya, oyako rana chinanavang-a-vahay,
¤£ª¾¬O¤°»ò(§U) ¹Ú §Ú(¹Ú) §Ú ¤w¸g ¦¨¿Ë
ano payiyayisen na o avalat, ichakongo no akmi no katawotawo
­Y ¾ð¤ìªï­·¦ÓÂ\°Ê(­·)(¥D) ¦è­· ·|¨Ï¡ã«ç¼Ë(ÄÝ) ¹³ (ÄÝ) ¨­Åé
tomoken, kano nilivon no alochit, ichahamahama na kaniyaken,
¾×µÛ ¤Î ³Q³ò°_¨Ó(ÄÝ) ÆX¯¹ Àu©ó§ó¦n ¥L ¤ñ§Ú
nipanganinowan so kolit a awoman, ichakma moi miyan do to
¥ú·Æ¦pÃè (¥Ø) ¥Ö½§ º}«G ¬Û¦P §A ¦b (©Ò)¤Ñ
oyto, to mingiyi no kapiyan no kakanen, kano viyik a
¨º­Ó ¦ÛµM²£¥X(ÄÝ) ¬ü¦nªº(ÄÝ) ­¹ª« ¤Î ‚t (µ²)
misalag so osong, kano alibangbang a kano arayo, kongo
¦V¥~¬ð¥X(¥Ø) ¤ü¾¦ ¤Î ­¸³½ ¤Î ¤èÀY³½ ­n¨D¤°»ò
rana do picavogan ja, a tomanimochimos do vandked.
ÁÙ (©Ò)±¡ªp­Ë¹L¨Ó ¬Ý¨ì¤°»ò´N¦Y¤°»ò(©Ò) ®üÅy
¡@¡@¡@¡@¡@¥ý¥Í¤S¬°¥L­Ìªº­¹ª«¦Ó°ª¿³¦a°Û¡Aºqµü¦p¤U¡G
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¬O§Ú¦b°µ¹Ú§a¡I§Ú©~µM¦¨¤F¿Ë¡C
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@·í¦è­·§j¨Ó®É¡A§Ï¦p®a¦³ÆX¯¹¡A¦³¤F«Ì»Ù¡C
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¦o¤Z¨Æ¤ñ§Ú°ª¶W¡A¥Ö½§¼ä¥Õ¦p©úÃè¡C
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@¦p¦b¤Ñ¤W¤@¼Ë¦³¨ú¤§¤£ºÉªº¨ÎÀa¡G¦³¤jªÎ‚t¡B­¸³½¡A¤èÀY³½¡C
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¡@©õ®É§Ú¦b®üÃä¾ßªF¦è¦Y¡A¦p¤µ¤£¦A¼~¼{µLªF¦è¦Y¤F¡C
120. Oriwo anowod na no mehakay na do kanig na nya apo do to a tarak,
¨º¬O ºq (¨k)(ÄÝ) ¨k (¤k)(©Ò)¤£¦n·N«ä(¨k)(¤k)¨Ó¦Û(©Ò)¤Ñ(µ²)¤Ñ¤k
so to na ninginingiyi no kanedanen da.
©Ò¥H ÀWÀW¥X²{ (ÄÝ) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¨º¬O¥ý¥Í¦]¬°¥L¤Ñ¤W¨Óªº¤Ó¤Ó¡A¨Ï±oÀH®É­n¦Y¤°»ò´N¦³¤°»ò¦Ó°Û¡C
121. Akma sang o Iranomilek a nikakasan da no tawo-do-to a tarak so
¤]¹³ ³o¼Ë(¥D) ªF²M ¤U­° ¥L­Ìªº(ÄÝ) ¤Ñ¤H (µ²) ¤Ñ¤k(¥Ø)
ipiyangay da kano inapo namen a Iratay a, to na ninginingiyi no
¨âªÌ¤@¼Ë ¥L­Ìªº ¤Î ¯ª¥ý §Ú­Ì(µ²) º®¤H ÀH®É(­¹ª«) ¦Û°Ê¥X²{ (ÄÝ)
kanekanen da.
­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@ªF²M¤]¦³¤Ñ¤k¤U¤Z¡A¤]©M§Ú­Ìº®¤H¯ª¥ý¤@¼Ë¡A¦³¨ú¤§¤£ºÉªº­¹ª«¡C
122. Pasapan na no mavakes na a miyanowanowod am, manireng do anowod na
¦^°Û (¤Ñ¤k)(ÄÝ) ¤Ó¤Ó ¥Lªº °Ûºq (§U) »¡¹D (©Ò) ºq ¦oªº
(a)m:
(§U) kayokay a jiyapapay so mata, ta mamiropirowa ta pa so
¿ô¨Ó ¤£¨Ï²´·ú³¬µÛºÎ ²´·ú ¦] ¶Ç­z §Ú­Ì (¥Ø)
anowod, do minamireng ko ji akay-do-to, no makachita ko so
ºq (©Ò) Å¥¨ì §Ú(¤H«a) ¤Ñ¯« ·í ¬Ý¨ì §Ú(¥Ø)
sominibo, to ko sira piavasi so mata, miavit so kakali
¤U¥Ð³¥ §Ú ¥L­Ì ¥Î²´·ú´y¹L¥h(¥Ø)²´·ú ¤â®³µÛ(¥Ø) ±¸´Î
a vahalang, ta no makachita ko so makanateng, somibo
(µ²) ÅK ¬Ý¨ì §Ú(¥Ø) º¡¤Q ¤W¤s no kalokal da sominibo, somibo no vorit no nilalagan,
(ÄÝ) ÃÃ¥Ò ¥L­Ìªº ¤W¤s¤u§@ ¤W¤s¤u§@(ÄÝ) ¦yºÝ(ÄÝ) ²îªO¤§¤@
pisonosonongen da no mapatak, kakeykayi na planiyanipen
ÁB¦±¬°ª½ ¥L­Ì(ÄÝ) µ½©ó ¨Ï¡ã§Ö (²î) §¹¤u
avang da, na sichanawo so alag, piya chitahen o miyatovang,
²î ¥L­Ìªº ¤j¦n (¥Ø)©R¹B ¦n ¬Ý (¥D) ¬Û¹ï¥ß
omanam so niaiyan a tatala, ichakma da i somavok a
¦V¡ã«e¶i(¥Ø)¤w§¹¦¨ªº²î ²î ¦p ¥L­Ì ³Û©I(µ²)
omarap, so minatoda banban so icharapalit, ori sawon o
¥´¬[ (¥Ø) ´N ¦p¯f®ø¥¢(¥Ø) ¨­Å餣µÎªA ¨º´N¬O (¥D)
sawodan ta sira.
¾Ç²ß §Ú­Ì ¥L­Ì
¡@¡@¡@¥L¤Ó¤Ó¤S¦^°Û¡Aºqµü¦p¤U¡G
¡@¡@¡@¡@¡@¿ô¿ô§a¡I¤£­n³gºÎ¤F¡C§Ú­n°Ûºqµ¹§AÅ¥¡A°Û§Ú´¿¦b¤Ñ¯«¨ºùØÅ¥¨ìªººq¡G¦pªG
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú¦Û¨ì¦³¤H¤W¤s¤âùØ®³µÛÅK»sªº±¸´Î¡A§Ú¥u»´ºË¤@¤U¡A«K¤£Ä@¦h¬Ý¡]¦h¨S
¡@¡@¡@¡@¡@·N«ä¡^¡A¦ý¦pªG§Ú¬Ý¨ì¤Q¨Ó­Ó¤H¨­¬ïÃûs²¯¥Ò¬°¬å²î¥Ö¦Ó¤W¤s¡A«h§ÚÄ@¨Ï
¡@¡@¡@¡@¡@¥©¦K§âÅs¦±ªº²î§÷§Ëª½¡A¤£·|¾D¨ì·N¥~ªº®À§é¡A«Ü§Öªº§¹¦¨¤j²î¡C§Ú³ßÅw
¡@¡@¡@¡@¡@¬Ý²îªº¨âÃ䱯µÛ¤G¶¤¤H¡A¬Û¹ï³Û¥s¦VµÛ²î¤@ª½«e¶i¡A¥L­Ì¾Ä°_¦Û¤vªººë
¡@¡@¡@¡@¡@¯«¡A¨Ï¨­¤Wªº¯f®ø¥¢¡A©Ò¥H§Ú­Ì¨î©w¤j²î§¹¤u®É¥²¶·¦³³o¼Ëªº¼y¯¬¬¡°Ê¡C
123. Tovisan na o mavakes na (a)m; manireng do anowod na (a)m:
¦^°Û ¥L(¥D) ¤Ó¤Ó ¥Lªº (§U) »¡¹D (©Ò) ºq ¥Lªº ¬O
Kanig mo rana a kasnek mo rana, do ya minanangdang a
¤£¦n·N«ä §A ²Û®¢ §A (©Ò) ¦p³Q¤Ñ¤Wªº¤Ó¶§®Í
araw do angtit, ta abo o kapiyapiyan nya, ta rakorako o
¤Ó¶§(©Ò) ¤ÑªÅ ¦] ¨S¦³(¥D) ¦n³B ¦] «Ü¤j (¥D)
aniyanig ko jimo, ta oya rana minavonas jaken, o viyik a
«D±`¤£¦n·N«ä §Ú ¹ï§A ¦] ²{¦b ®ø¥¢±¼ §Ú (¥D) ‚t
kano nilikosan-a-arayo, akma ori so michamadadayan, so
¤Î ¤s¦Ï ¹³ ¨º­Ó(¥Ø) ¦UºØ (¥Ø)
iyarowaroplin ko a tominanang, machichanakem ta do oned
¸úÁ×,¤O¤£±q¤ß §Úªº Ãkµn ¤ß¤ß¬Û¦L §Ú­Ì(©Ò) ¤ß
mo jaken, kanig ko ni akay-do-to aya.
§Aªº ¹ï§Ú ¤£¦n·N«ä §Úªº(¤HÄÝ) ¤Ñ¯«
¡@¡@¡@¥L¦^°Û¤Ó¤Óªººq®É¡Aºqµü¬O³o¼Ëªº¡G
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú¦b§A­±«e®É·P¨ì«D±`ªº¤£¦n·N«ä¡A¦]¬°§ÚµS¦p³Q¤Ñ¤Wªº¤Ó¶§¯N¦üªº¤@
¡@¡@¡@¡@¡@¯ë¶Â¡A§Ú¼Ë¼Ë³£¤£¦p§A¡A¨Ï§Ú·P¨ì²ö¤jªº²Û·\¡C§Ú²{¦b³s‚t¡B¤s¦Ï¡A¤°»ò³£¨S
¡@¡@¡@¡@¡@¦³¤F¡A§Ú°ªÃkªº°ù§A¹ê¦b¤£¦n·N«ä¡A¦ýÄ@§Ú­Ì¤ß¤ß¬Û¦L¡A¤£­t¤Ñ¯«ªº®¦½ç¡C
124. Manireng o mehakay na (a)m:¡§yana to ninginingiyi no kanen namen
¤ßùØ·Q (¥D) ¨k ¦oªº (§U) ¬°¦ó ³o¼Ë ¦Û°Ê¥X²{ (ÄÝ) ­¹ª« §Ú­Ìªº
ya.¡¨ (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¥ý¥Í·Q¡G¡¥¬°¦ó¦³¨ú¤§¤£ºÉªº­¹ª«¡S¡¦
125. Akman so sang o tawo Jiranemilek a, to na ninginingiyi no kanen da.
¹³ (¥Ø) ¤H ªF²M ÀH®É ¦Û°Ê¥X²{ (ÄÝ) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@ªF²M¤]¦P¼ËÀH®É³£¦³­¹ª«¥X²{¡C
126. Kadadayan na so araraw am, manireng o mehakay na no tarak a
¸g¹L (¥Ø) ´X¤Ñ (§U) ¤ßùØ·Q (¥D) ¨k (¤Ñ¤k)(ÄÝ) ¤Ñ¤k (µ²)
Iramemilek am:¡§chitahen ko pala oya na pangangapan so kanen namen¡¨
ªF²M (§U) ¥h¬Ý §Ú ¸Õ ¦o ¨úªF¦èªº¦a¤è(¥Ø)­¹ª« §Ú­Ìªº
kowan na, kangay na komala sya.
»¡ ¥L ¥h ¥L ³V´M (Âí¹ª«³B)
¡@¡@¡@¡@¡@¹L¤F´X¤Ñ¡AªF²M¤Ñ¤kªº¥ý¥Í¤ßùØ·Q¡G¡¥§Ú­n¥h¬Ý­Ó¨s³º¡A¦o¨ì©³±q¨ºùبú¨Ó
¡@¡@¡@¡@¡@ªº­¹ª«¡S¡¦¡A¥L´N¥|³B¥h§ä¡C
127. Mchita na sira (a)m, aro a karakaram kano volavolay, machita da no
¬Ý¨£ ¥L ¥L­Ì (§U) «Ü¦h(µ²) ¦Ñ¹« ¤Î ³D ¬Ý¨£ ¥L­Ì(ÄÝ)
lamlamsoy na no mavakes na (a)m, to sira rana nalap a mangay do
±e¤H (¤Ñ¤k)(ÄÝ) ¤Ó¤Ó ¥Lªº(§U) ´N ¥L­Ì (§U) ­¸ (µ²) ¥h (©Ò)
angit, a omahap so kanekanen da.
¤ÑªÅ ®³µÛ (¥Ø) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¬Ý¨ì³\¦h¦Ñ¹«¡B³Dµ¥¡A³£¬O¥L¤Ó¤Óªº¹²¤H¡A¥L¤Ó¤Óªº¹²¤Hµo²{¥L¤§«á¡A´N
¡@¡@¡@¡@¡@³s¥L­Ìªº¦UºØ­¹ª«³£¤£¯d¤@µ·¦a¡A¥þ³¡±aµÛ­¸¨ì¤ÑªÅ¤W¥h¤F¡C
128. Omoli rana o mavakes na am, mangay rana mangap so kanen da.
¦^¨Ó (§U)(¥D) ¤k ¥Lªº(§U) ¥h ¤w¸g ®³ (¥Ø) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¤Ó¤Ó¦^¨Ó¤§«á¡A´N¥h®³­¹ª«¡C
129. Mangay am, abo rana sira o lamlamsoy na, kabo rana no kanen da.
¥h ®É ¨S¦³ ¤F ¥L­Ì(¥D) ¹²¤H ¦oªº ¨S¦³ ¤F (ÄÝ) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¦o¤@¬Ý¡A¦oªº¹²¤H³£¨S¦³¤F¡A³s­¹ª«¤]¨S¦³¤F¡C
130. Manireng do mehakay na am:¡§yamo nimangay chita sira o yako
»¡¹D ¹ï ¨k ¦oªº(§U) §A ¥h¹L ¬Ý ¥L­Ì(¥D) §Ú
pahakakawen, ta yada kabo rana ori an¡S¡¨
¥O¤u§@ ¤£µM ¥L­Ì ¨S¦³ ¤F ¨º­Ó (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@¦o¹ï¥ý¥Í»¡¡G¡¥§A¬O¤£¬OÁ@¨£¬°§Ú¤u§@ªº¹²§Ð¡A¤£µM¥L­Ì«ç»ò³£¤£¨£¤F¡S¡¦
131. Kato na ngahapan so asa ka anak na, kato na rana nalapan do angit,
´N ¦o ¨ú (¥Ø)¤@­Ó(µ²)«Ä¤l ¦oªº ´N ¦o ¤w¸g ­¸ (©Ò) ¤ÑªÅ
no mavakes na a tarak.
(ÄÝ) ¤Ó¤Ó ¥Lªº ¤Ñ¤k
¡@¡@¡@¡@¡@»¡§¹¡A¤Ñ¤k´N±aµÛ¤@­Ó«Ä¤l­¸¤W¤Ñ¥h¤F¡C
132. Miratateng am, maneneseh rana o mehakay na, manireng am:¡§yako
«á¨Ó (§U) «á®¬ ¤F (¥D) ¨k ¦oªº »¡¬O (§U) §Ú
todey nitayi sira ori, nokomowan am, mangay ko parimanen ji kehakay
®¡·N ¥h¬Ý ¥L­Ì ¨º¨Ç ¬JµM¦p¦¹(§U) ¥h §Ú ´£¿ô (¤H©Ò) ªB¤Í
Jiratay, o ka ji na nitan sira, ta makarilaw¡¨ kowan na.
¦bº®¤H (¥D) ¤£ ¥L ¬Ý ¥L­Ì ¦] ¥i¼¦ »¡ ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¦o¥ý¥Í«á®¬¦a»¡¡G¡¥§Ú«ç»ò·|¦p¦¹¡A¬°¤°»ò­n¥h¬Ý¥L­Ì¡S¬JµM¦p¦¹¡A§Ú
¡@¡@¡@¡@¡@­n¨ìº®¤H¥h§i¶D§ÚªºªB¤Í¡A´£¿ô¥L¤£­n¥h¬Ý¥L­Ì¡A¤£µM·|©M§Úªº¾D¹J¤@
¡@¡@¡@¡@¡@¼Ë¡C¡¦
133. Kadadayan na so araraw am, mangay rana do kagagan na Jiratay,
¸g¹L (¥Ø) ¼Æ¤Ñ (§U) ¥h ¤F (©Ò) ªB¤Í ¥Lªº ¦bº®¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¹L¤F´X¤Ñ¡A¥L´N¨ìº®¤HªºªB¤Í¨ºùØ¥h¤F¡C
134. Masasnad rana do vahay na no kagagan na Jiratay am, machita na no
¨ì¹F ¤F (©Ò) ®a(ªB¤Íªº)(ÄÝ)ªB¤Í(ªF²Mªº) ¦bº®¤H ®É ¬Ý¨£ (ªB¤Í)(ÄÝ)
kagagan na Iratay am, ¡§kehakay kong, ka mangay jino, mo keypong¡¨
ªB¤Í(ªF²Mªº) º®¤H(§U) ªB¤Í ¦n §A ¥h ¦ó³B §A Ä_¨©
kowan na.
»¡ ¥L
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¨ì¤Fº®¤HªºªB¤Í®a¤¤®É¡Aº®¤HªºªB¤Í¦Û¨£¤F¥L»¡¡G¡¥§A¦n¡I§A­n¨ì¨ºùØ¥h
¡@¡@¡@¡@¡@°Ú¡S¿Ë·Rªº¡I¡¦
135. ¡§O yako niyayi am, yako mangay parimanen jimo o ka ji mo nitan so
§Ú (±a)¨Ó ¬O §Ú ¥h ´£¿ô §A (¥D) ¤£ §A ¬Ý (¥Ø)
lamlansoy na no mavakes mo, a ya na pangangapan so kanen nyo¡¨ kowan
¹²¤H­Ì ¦oªº(ÄÝ) ¤Ó¤Ó §Aªº (¤Ó¤Ó)¨úªF¦èªº¦a¤è(¥Ø) ­¹ª« §A­Ìªº »¡
na no kagagan na Iranemilek.
(ªB¤Í)(ÄÝ) ªB¤Í ¥Lªº ªF²M
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥§Ú¨Óªº¥Øªº¡A¬O¨Ó§i¶D§A¤@¥ó¨Æ¡A¤£¥i¥h¬Ý§A¤Ó¤Óªº¹²¤H¡A¤£¯à¥h¬Ý§A¤Ó
¡@¡@¡@¡@¡@¡@¤Ó®³§A­Ì­¹ª«ªº¦a¤è¡¦¡AªF²MªºªB¤Í¹ï¥Lªº³o¼Ë»¡¡C
136. ¡§Yaken rana am, do wanjin oya na pangangapan so kanen namen¡¨
§Ú ©O (§U)(©Ò)¦b¤°»ò¦a¤è (¤Ó¤Ó)¨úªF¦èªº¦a¤è(¥Ø)­¹ª« §Ú­Ìªº
kwan ko am,¡§to koy nita sira.
»¡ §Ú(§U) ¦] §Ú ¬Ý ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥¦]¬°§Ú·í®É«Ü¦n©_¡A¤@ª½·Qª¾¹D§Ú¤Ó¤Ó¨ì©³¦b¤°»ò¦a¤è®³¥X§Ú­Ìªº­¹
¡@¡@¡@¡@¡@¡@ª«¡A©ó¬O§Ú´N¥h¹î¬Ý¡C¡¦
137. Machita da yaken am, to da rana nalapan o kanekanen namen do
¬Ý¨£ ¥L­Ì §Ú ®É ³o¼Ë ¥L­Ì ¤w¸g ­¸ (¥D) ­¹ª« §Ú­Ìªº(©Ò)
angit.
¤ÑªÅ
¡@¡@¡@¡@¡@·í¥L­Ìµo²{§Ú¥H«á¡A¥L­Ì«K³s¦P§Ú­Ìªº­¹ª«³£±a¨«­¸¤W¤Ñ¥h¡C
138. Omoli rana si kavakes mo am, mangay na chitahen sira am, abo rana
¦^¨Ó ¤F(¤H¥D) ·A¤l §Aªº(§U) ¥h ¦o ¥h¬Ý ¥L­Ìªº ¨S¦³¤F¤w¸g
sira.
¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú¤Ó¤Ó¦^¨Ó­n®³­¹ª«®É,µo²{¤°»ò³£¨S¦³¤F¡C
139. Manireng am:¡§yamo todey nitayi sira¡¨kowan na (a)m, to na ngahapa
»¡¹D (§U) §A ®¡·N ¥h¬Ý ¥L­Ì »¡ ¦o (§U) ¬ðµM ¦o §ì,®³ o asa ka anak namen a kato na rana nalapan a mangay do angit.
(¥D)¤@­Ó(µ²)«Ä¤l §Ú­Ìªº µM«á ¦o ¤w¸g ­¸ (µ²) ¥h (©Ò) ¤ÑªÅ
¡@¡@¡@¡@¡@¦o»¡¡G¡¥§A¬°¤°»ò­n¥h¬Ý¡S¡¦¡A´N±aµÛ¤@­Ó«Ä¤l­¸¤W¤Ñ¥h¤F¡C
140. So yana ikabo rana ni kavakes mo, kano kanen ko.
©Ò¥H ¦o ¤£¦A¦³ ¤F(¤HÄÝ) ·A¤l §Aªº ¤Î ­¹ª« §Úªº
¡@¡@¡@¡@¡@±q¦¹§Ú¤Ó¤Ó¤£¦A¨Ó¡A§Ú¤]¨S¶º¦Y¤F¡C
141. Ko manireng am:¡¥mangay ko sawon parimanen ji kehakay, ta makerilaw¡¦
§Ú ·Q·Q (§U) ¥h §Ú Ä@°µ ´£¿ô (¤H©Ò) ªB¤Í ¦] ¥i¼¦
kowan ko, ori ko niyayi ya.
»¡ §Ú ¨º §Ú ¨Óªº¥Øªº ³o
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú·Q¤F·Q¡Aı±oÀ³¸Ó¥hÂà§i§Úº®¤HªºªB¤Í¡A§_«h¥L·|©M§Ú¦P¼Ëªº¾D¹J¡A©Ò
¡@¡@¡@¡@¡@¥H§Ú¯S¦a¨Ó§i¶D§A¡C
142. So ji mo alitayiyan, so ji mo nitayi sira an, yako pa chireng jimo
¦]¦¹ ¤£ §A ¨üÄF ¦]¦¹ ¤£ §A ¥h¬Ý ¥L­Ì §Ú §i¶D §A
an, mo kehakay¡¨ kowan na o kagagan na Iratay no Iranemilek.
§A ªB¤Í »¡ ¥L(¥D) ªB¤Í ¥Lªº º®¤H(ÄÝ) ªF²M
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥¤£­n¬°¤ß²z§@±R©Ò¤Þ»¤¡A¦Ó¥h¬Ý¨º¨Ç¤£¸Ó¬ÝªºªF¦è¡¦ªF²MªºªB¤Í¹ïº®¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¡@ªºªB¤Í³o»ò»¡¡C
143. Manireng o kagagan na Iratay am:¡§chingwan ori ya, oriwo yamo niyayi
»¡¹D (¥D) ªB¤Í ¥L º®¤H (§U) ­ì¨Ó¦p¦¹ ³o ¨º´N¬O §A ¨Ó
ya¡¨. ¡@¡@¡@¡@¡@º®¤HªºªB¤Í»¡¡G¡¥­ì¨Ó¬O³o»ò¦^¨Æ¡AÃø©Ç§A·|¨Ó¡C¡¦
144. Kavawovawon na rana ja,¡§ji ka makanig a ji manginanahet do
§ª« ¥L ¤w¸g(ªF²M)¤£ ¤£¦n·N«ä ¤£ §Ò§ª (©Ò)
katawotawo¡¨kowan na no Iratay.
¨­Åé »¡ ¥L(ÄÝ) º®¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¥L´N°e¨Ç§ª«µ¹ªF²MªºªB¤Í»¡¡G¡¥«D±`·PÁ§A¡A¹ï¦Û¤vªºªB¤Í¤£·|§[¶Þ¡C¡¦
145. Kangay na rana no kagagan na Iranemilak do ili da.
¤S ¥L ¤F (ÄÝ) ªB¤Í ¥Lªº ªF²M (©Ò) §ø ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@ªF²MªºªB¤Í´N¦^¥h¤F¡C
146. Kadadayan na so araraw am, manakenakem o mehakay na no tarak a
¸g¹L (¥Ø) ´X¤Ñ ¤§«á ¤@ª½·Q (¥D) ¨k ¦oªº(ÄÝ) ¤Ñ¤k(µ²)
Iratay am: mangay ko pala chitahen oya na pangangapan so kanen
º®¤H(§U) ¥h §Úªº ´N ¬Ý ¦o ¨úªF¦èªº¦a¤è(¥Ø) ­¹ª«
namen¡¨, a to da litayi.
§Ú­Ìªº ³o¼Ë »¤´b
¡@¡@¡@¡@¡@¹L¤F¦n´X¤Ñ¡A¦í¦bº®¤Hªº¨º¦ì¤Ñ¤kªº¥ý¥Í¡A¤@ª½¦b·Q¡G¡¥§Ú¥h¬Ý¬Ý§Ú¤Ó¤Ó¨C
¡@¡@¡@¡@¡@¦¸®³­¹ª«ªº¦a¤è¡¦¡A¦]¸T¤£¦í¤ßùتº»¤´b¡A«K¥h¬Ý¤F¡C
147. Kangay na tomita sira, chitahen na sira (a)m, to sira miravoravor
¥h ¥Lªº ¬Ý ¥L­Ì ¬Ý ¥L ¥L­Ì ®É ©¿µM ¥L­Ì ²V¶Ã
rana, kato da rana nalapan no kanekanen da do angit.
¤w¸g µM«á ¥L­Ì ¤w¸g ­¸ (ÄÝ) ­¹ª« ¥L­Ìªº(©Ò) ¤ÑªÅ
¡@¡@¡@¡@¡@·í¥L¥h¬Ýªº®É­Ô¡A¬ðµM¤Þ°_¤@°}Ä̶áA¥L­Ì«K±aµÛ­¹ª«­¸¤W¤ÑªÅ¥h¤F¡C
148. Omrateng rana o mavakes na (a)m, mangay rana mangap so kanen
±q¤s¤W¦^¨ì®aùØ(¥D) ¤Ó¤Ó ¥Lªº(§U) ¥h ¤w¸g ®³ (¥Ø) ­¹ª«
da am, am abo rana sira.
¥L­Ìªº ¥i¬O ¨S¦³ ¤w¸g ¥¦­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¤Ó¤Ó¦^¨Ó¤§«á¡A´N¥h®³¥L­Ìªº¤§­¹ª«¡A¥i¬O¤w¸g¤°»ò³£¨S¦³¤F¡C
149. Manireng do mehakay na (a)m:¡§mo todey nitayi sira so lamlamsoy ko¡S¡¨
»¡¹D (©Ò) ¨k ¦oªº(§U) §A ®¡·N ¥h¬Ý ¥L­Ì(¥Ø) ¹²¤H §Úªº
¡@¡@¡@¡@¡@´N¹ï¦o¥ý¥Í»¡¡G¡¥§A¬°¤°»ò­n¥h¬Ý§Úªº¹²¤H¡S¡¦
150. ¡§Ikongo pa o kanen ta ya¡S¡¦kowan na, to na rana ngahapa o asa ka
¤°»ò ÁÙ(¥D)­¹ª« §Ú­Ìªº »¡ ¦o ©¿µM ¦o ¤w¸g §ì (¥D)¤@­Ó(µ²)
anak na, kato na nalapan rana do angit.
«Ä¤l ¦oªº ¤w¸g ¦o ­¸ ¤w¸g(©Ò) ¤ÑªÅ
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥§A»¡§Ú­ÌÁÙ­n¦Y¤°»ò¡S¡¦©ó¬O±a¤F¦o¤@­Ó«Ä¤l´N­¸¤WªÅ¥h¤F¡C
151. Somalap o mavakes na tarak do angit am, to rana miyanowanowod o
­¸ (¥D) ¤Ó¤Ó ¥Lªº ¤Ñ¤k(©Ò) ¤ÑªÅ ®É ´N ¤F °Ûºq (¥D)
mehakay na, manireng do anowod na (a)m:
¨k ¦oªº »¡ (©Ò) ºq ¥Lªº(§U)
Akma rana i sivoran no arilaw, viyik a kano kakayohen-so-
¦n¹³ ¸¨¤éªº¦a¤è(ÄÝ) ¤Ó¶§ ‚t ¤Î ¤s¦Ï
orong, kano among a minipanananad, oya rana minavonas
¤Î ³½ ªa¨Óªa¥h§ä¥Û¬} ¤w¸g ®ø¥¢
jaken, oya da rana chinalap do to, machitolang do sivoran
§Ú ¥L­Ì ¤w¸g ­¸ (©Ò)¤Ñ ¬Û³s (©Ò)¸¨¤éªº¦a¤è
no arilaw.
(ÄÝ) ¤Ó¶§
¡@¡@¡@¥L¤Ñ¤k¤Ó¤Ó­¸¤W¤Ñ¤§«á¡A¦o¥ý¥Í´N°Û°_ºq¨Ó¤F¡Cºqµü¬O¡G
¡@¡@¡@¡@¡@¸Û¦p¤Ó¶§¦è¸¨¡A§Ú¤°»ò³£¨S¦³¤F¡C
¡@¡@¡@¡@¡@‚t¡B¤s¦Ï¡AªuµÛÁG¥Û§ä¬}ªº³½¡A³£¨S¦³¤F¡C
¡@¡@¡@¡@¡@³o¨Ç³£¤w­¸¤W¤F¤Ñ¡A´N¹³¸òµÛ¤Ó¶§¦è¸¨¡A³£®ø¥¢¤F¡C
152. Anowod na no kagagan na Iranemilek am:
ºq ¥Lªº(ÄÝ) ªB¤Í ¥Lªº ªF²M (§U)
Oya mo yaken pachikainaranan, ta to mo yaken a likalikanan,
§A §Ú ¸ò¡ã¾Ç¨ì ¦] ³o¼Ë §A §Ú §âÁy­I¹L¥h ta no aboi pinarara chireng, ta no aboyi chinalap do to,
¦pªG(ÄÝ)¨S¦³ ±a¨Óªº ¸Ü ¦pªG ¨S¦³ «K¡ã­¸ (©Ò) ¤Ñ
oya mo rana pinamowa gawed, pachisonag do sivoran no arilaw.
§A ¤w¸g ºØ ´Óª«¦W ¸òµÛ¥h (©Ò)¸¨¤éªº¦a¤è ¤Ó¶§
¡@¡@¡@ªF²MªºªB¤Íªººq¬O³o¼Ëªº¡G
¡@¡@¡@¡@¡@§A¼Ò¥é§Ú©Ò°µ¡A¤£Å¥§Ú©Ò»¡ªº¸Ü¡A§Úĵ§i§Aªº¨Æ±¡¤]¤£©ñ¦b¤ßùØ¡A§Aªº©d
¡@¡@¡@¡@¡@¤l­¸¥h¤F¡A´N¹³¤é¸¨µL¥ú¡A¤°»ò³£¬Ý¤£¨£¡A³£¨S¦³¤F¡C
153. Mingongyod rana sira tawo, a kahakakaw da rana so kanen da.
¦¨¬°§¹¾ãªº ¤w¸g ¥L­Ì ¤H ¯Ñ¯Ð ¥L­Ì ¤w¸g(¥Ø) ­¹ª« ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì«K¦¨¬°¤­©x§¹¾ãªº¤H¡A¥H«á¥L­Ì´N±o¬°¤F¥Í¬¡¦Ó¤é¤é¤u§@¡C
154. Manireng sira (a)m:¡§ya takamo marahet do ja, milis takamo¡¨kowan
»¡¹D ¥L­Ì (§U) §Ú­Ì Ãa (©Ò)³oùØ ´«,²¾ §Ú­Ì »¡
da.
¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¡G¡¥§Ú­Ì«Ý¦b³oùؤ£¦n¡A§Ú­Ì¾E©~§a¡I¡¦
155. Kangay da mivahay Jiminararapoyan a.
¥h ¥L­Ì «Ø«Î ¦a ¦W (§U)
¡@¡@¡@¡@¡@©ó¬O¥L­Ì¾E¨ìJiminararapoyan¥h¡C
156. Miyanak sira (a)m, rarowa sira, asa mehakay, o ikararowa na (a)m,
¥Í«Ä¤l ¥L­Ì (§U) ¤G­Ó ¥L­Ì ¤@­Ó ¨k (¥D) ²Ä¤G­Ó mavakes.
¤k
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¨ì¨ºùؤ§«á¡A¥Í¤F¤G­Ó«Ä¤l¡A¤@­Ó¬O¨kªº¡A²Ä¤G­Ó¬O¤kªº¡C
157. Rarako rana sira ori am, to sira miyaven-do-vahay.
¤j ¤F ¥L­Ì (§U)³o¼Ë¥L­Ì µ²¦¨¤Ò©d
¡@¡@¡@¡@¡@¤G­Ó¤p«Äªø¤j¤§«á¡A¥L­Ì´Nµ²¦¨¤Ò©d¡C
158. Miyanak sira (a)m, mavota o mata no anak da.
¥Í«Ä¥Í ¥L­Ì (§U) ½M¤l (¥D)²´·ú(ÄÝ)«Ä¤l ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@©Ò¥Í¥X¨Óªº«Ä¤l¬O½M¤l¡C
159. Ano miyanak sira (a)m, mirawaraway, so ji da pa mingongyo ji pa
·í ¥Í«Ä¤l ¥L­Ì ®É ·î§Î ¤£ ¥L­Ì ÁÙ ¤­©x§¹¾ã
tawo.
¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¦A¥Íªº«Ä¤l¡A¤S¬O·î§Î©Çª¬¡A©Ò¥H¥L­ÌÁÙ¤£¬O¤­©xºÝ¾ãªº¤H¡C
160. Manakenakem sira (a)m:¡§ya ta ji mingongyoda tawo a, mangay ta pala
·Q¤@·Q ¥L­Ì (§U) §Ú­Ì¤£ ¤­©x§¹¾ã ¤H ¥h §Ú­Ì ´N
mikala so tawo.¡¨ ´M§ä (¥Ø) ¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì·Q¡G¡¥§Ú­Ì¤£¦¨¤­©x§¹¾ãªº¤H¡A§Ú­Ì¤£§«¥h§ä¤­©x§¹¾ãªº¤H¬Ý¬Ý¡C¡¦
161. Adowa tapilan sira pa nokanonang na.
¤G­Ó ¥@¥N ¥L­Ì ¥u¦³ ¦b¨º®É­Ô
¡@¡@¡@¡@¡@·í®É¥L­Ì¤w¸g¬O¤G¥N¤F¡C
162. Makasari sira so tawo am, rarahen da rana sira, kapiyaven-da-do-vahay.
¹J¨ì ¥L­Ì(¥Ø) ¤H (§U) ¥s¨Ó ¥L­Ì ¤w¸g ¥L­Ì µ²¦¨¤Ò©d
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¹J¤W¤F¡]§¹¾ãªº¡^¤H¡A´N¥s¤H¨Ó¡A»P¥L­Ìµ²¤F±B¡C
163. Miyanak sira (a)m, mingongyod rana sira tawo, nokanonang na am,
¥Í«Ä¤l ¥L­Ì (§U) §¹¾ãªº ¥L­Ì ¤H ¦b¨º®É­Ô (§U)
atlo a tatapilan rana sira.
¤T­Ó(µ²) ¥@¥N ¤w¸g ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥Í¤l¤§«á¡A±o¤­©xºÝ¥¿ªº¤H¡A¨º¬O¥L­Ìªº²Ä¤T¥N¡C
164. O ngaran no anak da nira ori am, si Tarak, oriwo ngaran no anak da,
(¥D) ¦W¦r(ÄÝ)«Ä¤l ¥L­Ìªº ¨º¨Ç¤H (§U)(¤H¥D)¤H¦W, ¨º´N¬O ¦W¦r(ÄÝ)«Ä¤l ¥L­Ìªº
kapingongyod da rana tawo.
¤­©xºÝ¥¿ ¥L­Ì ¤w¸g ¤H
¡@¡@¡@¡@¡@¨º«Ä¤lªº¦W¦r¬OTarak¡A±q¦¹¥L­Ì´N«Ü°·¥þ¤F¡C
165. Miyanak si Tarak am, si Sesngawan o ngaran no anak na, apo na no
¥Í«Ä¤l(¤H¥D)¤H¦W(§U)(¤H¥D) ¤H¦W (¥D)¦W¦r («a)«Ä¤l ¥Lªº ¤l®](¤Ñ¤k)(ÄÝ)
nigomchin do teyrahem a tarak.
´¿¤U¨Ó (©Ò) ¤U¬É ¤Ñ¤k
¡@¡@¡@¡@¡@si Tarakªº«Ä¤l¨ú¦W¬°si¡]¤H¥D¡^ Sesngawan¡A¤]´N¬O±q¤Ñ¤W¨ì¤H¥@¶¡ªº¤Ñ¤kªº
¡@¡@¡@¡@¡@¡]¤H¥D¡^¤l®]¡C
166. Miyanak si Sesngawan am, si Masngaw, oriwo anak na Jikarahem.
¥Í«Ä¤l(¤H¥D) ¤H¦W (§U)(¤H¥D) ¤H¦W ¨º´N¬O «Ä¤l ¥Lªº ¦a¦W
¡@¡@¡@¡@¡@si Sesngawan¥Í«Ä¤l¡A¨ú¦W¬°si Masngaw¡A¨º¬O¦bJikarahem®É©Ò¥Íªº
¡@¡@¡@¡@¡@«Ä¤l¡C
167. Miyanak si Masngaw am, si Mangavang, o kakteh na am, si Mitorid.
¥Í«Ä¤l(¤H¥D) ¤H¦W(§U) (¤H¥D)¤H¦W (¥D) ¦P­M ¥Lªº (¤H¥D) ¤H¦W
¡@¡@¡@¡@¡@si Masngawªº«Ä¤l¨ú¦W¬°si Mangavang¡A¥Lªº¦P­M¬Osi Mitorid¡C
168. Miratateng am, ¡§ya tamo marahet do ja, mangay ta pala mikala so
¡@¡@¡@¡@«á¨Ó (§U) §Ú­Ì ¤£¦n (©Ò)³oùØ ¥h §Ú­Ì ¸Õ ´M§ä (¥Ø)
pivahayan ta¡¨kowan da mikteh.
«Ø«Îªº¦a¤è §Ú­Ì »¡ ¥L­Ì ¦P­M
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¥L­Ì¥S§Ì»¡¡G¡¥§Ú­Ì¦b³o¨à¤£¦n¡A§Ú­Ì¥h§ä§Oªº¦a¤è¦í¦í¬Ý¡C¡¦
169. kawosok da rana do teyrahem, masasnad rana sira do teyrahem am,
¤U¨Ó ¥L­Ì ¤w¸g (©Ò) ¤U­± ¨ì¹F ¤w¸g ¥L­Ì(©Ò) ¤U­± ®É
chitahen da rana o pivahayan da.
¬Ý ¥L­Ì (¥D) «Ø«Îªº¦a¤è ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¨«¤U¨Ó¡A¨Ó¨ì¤U­±«á¡A´N¥h¬Ý¥L­Ì©Ò­n¦íªº¦a¤è¡C
170. O rakerakeh am,nimivahay do kawanan a, o ananak am, nimivahay do
(¥D) ¦~ªøªº (§U) «Ø¤F«Î (©Ò) ¥kÃä (¥D)¦~¥®ªº(§U)«Ø¤F©Ð«Î (©Ò)
kawori.
¥ªÃä
¡@¡@¡@¡@¡@­ô­ô¦í¦b¥kÃä¡A§Ì§Ì¦í¦b¥ªÃä¡C
171. Oriwo to da ngarani ja do ananak a¡§sira do kawori¡¨kowan da.
©Ò¥H ³o¼Ë ¥L­Ì ©R¦W (§Ì)(©Ò)¦~¥®ªÌ ¥L­Ì(©Ò) ¥ªÃä »¡ ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@©Ò¥H¥L­ÌºÙÄÝ©ó§Ì§Ìªº¬°¡§sira do kaori.¡¨
172. O rakerakeh am, nimakawanan, oriwo ngaranan da ja ¡§sira do kawanan¡¨,
(¥D) ¦~ªøªÌ (§U) ©~¦b¥kÃä ©Ò¥H ©R¦W ¥L­Ì(¥S) ¥L­Ì ¥kÃä
so to da mivahayi do teyrahem.
¦]¦¹ ¥L­Ì ¦í¦b (©Ò) ¤U­±
¡@¡@¡@¡@¡@­ô­ô¦]¬°¿ï¾Ü¤F¥kÃä¡A©Ò¥HºÙ¥Lªº¤@©Ð¬°¡§sira do kawanan¡¨¡A¥L­Ì´N¤@
¡@¡@¡@¡@¡@ª½¦í¦b¤U­±¤F¡C
173. Mateyka da rana o vahay da parengen am, miyavowavoyit rana sira,
§¹¦¨ ¥L­Ì ¤F (¥D)©Ð«Î ¥L­Ìªº «Ø³y ®É °Û¥jÁÁ ¥L­Ì
oriwo niapowan na no avowavoyit do vahay ya.
¨º´N¬O °_·½ (¥jÁÁ)(ÄÝ) ¥jÁÁ (©Ò) ©Ð«Î
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ìªº©Ð«Î¸¨¦¨¤§«á¡A´N°ª°ª¿³¿³ªº¼y¯¬ºq¹|¡A³oºØºq¬O±q¨º®É­Ô¶Ç¤U¨Ó
¡@¡@¡@¡@¡@ªº¡C
174. Miyavowavoyit sira do rako a vahay am:
°Û¥jÁÁ ¥L­Ì(©Ò) ¤j (µ²) ©Ð«Î (§U)
ano pinasalaong ka no sinavong, pipalanganen mo yamen, ta adan
·í ®MÃÃ°é §A(ÄÝ) ¤p«Ä ¯¬ºÖ §A §Ú­Ì ¦] ÂÂ
namen imo a kavolovolodan ka, mo katowan, ta jichapangalayiraw do
§Ú­Ìªº §A ¤l¤l®]®] §A §A ¹ê»Ú¤Ó¦n ¦] §Æ±æ¯uªºÅܦ¨³o¼Ë (©Ò)
ilayid ko so apo do ilakdangan.
¸Ë¹¢ §Ú(¥Ø)ª÷¤l(©Ò) ¦a¦W
175. Rawodan da o sara da am:
(¥D)¤u§@©Ð
minisarawar ko so pinariyarig ko katatapan a ji rana soyil, a ji rana
«Ø§i¤u§@©Ð §Ú(¥Ø) ¥i¤ñ°µ §Ú º_¾ð¯ëªº ¤£ «õ ¤£
govat, ji rana do vato palamoamolonan namen, da malowaji ta akma
­Ë ¤£ (©Ò)¥ÛÀY ¤@¥N¤@¥N¶Ç¤U¨Ó §Ú­Ìªº ¤l¤l®]®] ¹³
rana yi pinakaporo.
§»§§ªº«Ø¿vª«
¡@¡@¡@¬°¥L­Ìªº¤u§@©Ð©Ò°Ûªº¥jÁÁ¬O³o¼Ëªº¡G
¡@¡@¡@¡@¡@§Ú­Ì»\¤F¤u§@©Ð¡A¦n¤ñ¤@´Êº_¾ð¯ëªº°í©T¡A¤£©ö°Ê·n¡A¬O§Ú­Ì¤l¤l®]®]¤@
¡@¡@¡@¡@¡@¥N¥N¶Ç¤U¨Óªº©Ð«Î¡]©Ò¦íªº¦a¤è¡^¡C
176. Miratateng am, mivatek sira so tatala da.
«á¨Ó (§U) ¨è ¥L­Ì(¥Ø) ²î ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@«á¨Ó¡A¥L­ÌÀJ¨è¥L­Ìªº²î¡C
177. kadadayan na so araraw am, ikakra na no mankakteh na, manireng do
¸g¹L (¥Ø) ´X¤Ñ (§U) «Ü³ßÅw (ÄÝ)¦P­Mªº¤l¤k »¡ (©Ò)
ama na am,¡§teywara pa o tatala da maran neyto¡¨.
¤÷¿Ë ¥Lªº ¤Ó´Î ¹ê¦b(¥D) ²î ¥L­Ì ¨û¤÷ (²î)
¡@¡@¡@¡@¡@¹L¨Ç®É­Ô¡A¥L«¿¨à¬Ý¨ì¤F¡A¤ßùØ«D±`ªº³ßÅw¡A©ó¬O¹ï¥Lªº¤÷¿Ë»¡¡G¡¥ª¨ª¨¡A¨û
¡@¡@¡@¡@¡@¨û¥L­Ìªº²î¤Ó¦n¤F¡C¡¦
178. Manireng o ama na am:¡§nokomowan am, mivatek ta¡¨,kowan na o
»¡¹D (¥D)¤÷¿Ë ¥Lªº(§U) ¬JµM¦p¦¹ (§U) ÀJ¨è §Ú­Ì »¡ (¤÷)(¥D)
anak na, kapivatek da rana so tatala da.
«Ä¤l(¤÷) ÀJ¨è ¥L­Ì ¤w¸g(¥Ø) ²î ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¤÷¿Ë¹ï«Ä¤l»¡¡G¡¥¦pªG§A¤]³ßÅwªº¸Ü¡A§Ú­Ì¤]§â§Ú­Ìªº²î±n¨è¦n¤F¡¦¡A©ó¬O
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì¤]±n¨è¥L­Ìªº²î¡C
179. Mivatek rana sira am, to da nginara o vatek no tatala da no
¬I±n¨è ¤w¸g ¥L­Ì ®É ´N ¥L­Ì ¾Ç²ß (¥D) ±n¨è(ÄÝ) ²î ¥L­Ìªº(ÄÝ)
kakteh na.
¦P­M ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì±n¨è®É¡A¼Ò¥é¥L¥S§Ìªº²î¯¾¨è¡C
180. Mamireng no kakteh na o kayinara da so vatek no tatala da am,
Å¥¨ì (ÄÝ) ¦P­M ¥Lªº(¥D) ¾ÇµÛ ¥Lªº(¥Ø) ±n¯¾(ÄÝ) ²î ¥L­Ì ®É
manireng sira am:¡§yada imaran so vatek no tatala ta.¡¨
»¡¹D ¥L­Ì(§U) ¥L­Ì ¾Ç²ß (¥Ø) ±n¯¾(ÄÝ) ²î §Ú­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L¥S§Ìª¾¹D¥L­Ì¾ÇµÛ¦Û¤vªº²î¯¾±n¨è¤§«á¡A«K»¡¡G¡¥¥L­Ì¬°¤°»ò­n¾Ç§Ú
¡@¡@¡@¡@¡@­Ì¡S¡¦¡C
181. Abo sira kakteh na am, todey nangasangawa o morong no tatala da no
¨S¦³ ¥L­Ì ¦P­M ¥Lªº(§U) ®¡·N¦æ¨Æ ¶Ã¬å (¥D) ²î¹¢(ÄÝ) ²î ¥L­Ì(ÄÝ) kakteh na.
¦P­M ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@©ó¬O¥L¥S§Ì¤£¦b®aªº®É­Ô¡A´N¥h¶Ã¬å¥L­Ì²î­ºªº¸Ë¹¢¡C
182. ¡¥Ikongo oya da inaran jaten, jarawa o kapapo da so vatek no tatala da¡¨
¬°¤°»ò ¥L­Ì ¼Ò¥é §Ú­Ì Ãø¹D¤£·|(¥D)³Ð·s ¥L­Ì(¥Ø) ±n¯¾(ÄÝ) ²î ¥L­Ìªº
kowan da.
»¡ ¥L­Ì
¡@¡@¡@¡@¡@¡¥¬°¤°»ò­n¾Ç§Ú­Ìªº±n¯¾¡AÃø¹D¥L­Ì¤£·|³Ð·sªá¯¾¶Ü¡S¡¦
183. Manireng sira am,¡§ikongo oya todey nangasangawey so morong no
»¡¹D ¥L­Ì(§U) ¬°¤°»ò ®¡·N ¶Ã¬å (¥Ø) ²î¹¢ (ÄÝ)
tatala ta¡¨ kowan da no kakteh na.
²î §Ú­Ìªº »¡ ¥L­Ì(ÄÝ) ¦P­M ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@²î¹¢³Q¶Ã¬åªº¥S§Ì¤]«Ü¥Í®ðªº»¡¡G¡¥¥L­Ì¬°¤°»ò¼Ë¶Ã¬å§Úªº²î¹¢¡S¡¦
184. Mangay sira do takey o kakteh na am, todey panoda a tavatvaren o
¥h ¥L­Ì(©Ò) ¥Ð³¥(¥D) ¦P­M ¥Lªº(§U) ¥ô·N §Ë¦¨¤£¦n¬Ý ¶Ã¬å (¥D)
kasalapan no tomok no vahay da.
Ál³¡ (ÄÝ) ¤¤¬W(ÄÝ) ©Ð¤l ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¤]´N¶XµÛ¥L­Ì¤W¤sªº®É­Ô¡A¥h¶Ã¬å¥L®a¦vªº¤¤¬WÁl³¡¡C
185. Manireng sira am,¡§ikongo yada inaran jaten a mahawak so tomok¡¨
»¡¹D ¥L­Ì(§U) ¬°¤°»ò ¥L­Ì ¼Ò¥é §Ú­Ì Ås¦± (¥Ø) ¤¤¬W
panomowen da do morong no tatala da.
³ø¤³ ¥L­Ì(©Ò) ²î¹¢ (ÄÝ) ²î ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¡G¡¥¬°¤°»ò­n¼Ò¥é§Ú­Ì®aªº¤¤¬W¦¡¼Ë¡S¡¦¥H³ø²î¹¢³Q¬å¤§¤³¡C
186. Omoli sira rana (a)m, chitahen da o tomok no vahay da am, nitavatavar
¦^¨Ó ¥L­Ì ¤F (§U) ¬Ý¨£ ¥L­Ì(¥D) ¤¤¬W(ÄÝ) ®a¦v ¥L­Ìªº ®É ³Q¶Ã¬å
da a nipanod o kasalapan no tomok da.
¥L­Ìªº ³Q«d (¥D) Ál³¡ (ÄÝ) ¤¤¬W ¥L­Ìªº
¡@¡@¡@¡@¡@µ¥¨ì¥L­Ì¦^¨Ó®É¡Aµo²{¥L­Ì¤¤¬WªºÁl³¡³Q¶Ã¬å¤F¡C
187. Manireng sira (a)m,¡§oyto a yada nitavatavar o kasalapan no tomok no
»¡¹D ¥L­Ì (§U) ¥L­Ì ³Q¶Ã¬å (¥D) Ál³¡ (ÄÝ) ¤¤¬W(ÄÝ)
vahay ta, a yada nipanod¡¨ kowan da no anak na.
®a¦v §Ú­Ìªº ¥L­Ì ³Q«d »¡ ¥L­Ì(ÄÝ)«Ä¤l ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ì»¡¡G¡¥§A­Ì¬Ý¬Ý¡A§Ú­Ìªº¤ì¬WÁl³¡¤]³Q¥L­Ì¶Ã¬å¤F¡C¡¦
188. Manireng jira (a)m:¡§komowan am, mangay tamo kongohen sira maran
»¡¹D ¥L­Ì (§U) ¨S¿ìªk (§U) ¥h §Ú­Ì ­n¦p¦ó ¥L­Ì ¨û¤÷
mo¡¨kowan no ama da do ananak na.
§Aªº »¡ (ÄÝ) ¤÷¿Ë (©Ò)¦~¥®ªÌ ¥Lªº
¡@¡@¡@¡@¡@¥L­Ìªº¤÷¿Ë¹ï¥Lªº«Ä¤l»¡¡G¡¥¬JµM¦p¦¹¡A§Ú­Ì¤S¯à©`§A­Ìªº¨û¨û¦p¦ó©O¡S¡¦

ªþ¿ý

abo `there is no¡K;without' 1 11 47 49 50 70
¡@94 113 123 129 138 148 181
¡@aboyi 152
¡@kabo 129 130
¡@kabowan 1
¡@ikabo 140
¡@mabo
achi `dry'
¡@achiyi 26
¡@nipipangchiyan 25
adnan `strike; collied with'
¡@nidnan 81
agchin `get down'
¡@gomchin 9 98
¡@kagchin 7
¡@nigchinan 7
¡@nigomchin 165
ahapay/ehapy `hungry'
¡@komahehapay 117
akas `drop'
¡@kapangkas 96
¡@pahakakawen 130
akay `grand-father; old man' 1 3 25 59 77 80
¡@82 88 89 97 101 103 105 106 116 122 123
¡@kehakay 132 134 141 142
¡@mehakay 12 60 98 107 109 111 115 117-120
¡@¡@124 126 130 132 146 149 151 156
akes `grand-mother: old woman'
¡@kavakes 138 140
¡@mavakes 59, 109-112 116 118 122 123 127
¡@¡@128 131 135 148 151 156
¡@mavavakes 61
akmi `same; like'
¡@akma 121 123 151
¡@akman 1 125
¡@akmani 90
¡@chakma 119 112
¡@minakmi 68
¡@oyakmi 117
alag `luch' 122
ala `possible' 3
alibangbang `flying fish' 89 91 114 119
alikey `small; little'
¡@mipalikey 51 57
¡@pipalikeyan 26
aliraw `an evening glow'
¡@omaliraraw 68
alolog `fall down'
¡@todalowalolog 79
ama `father; excel' 1 16 178 188
¡@ichahamahama 119
amawog `create'
¡@niyamamawog 3 16
amdaw
¡@amdawa 33
¡@amdawen 41
amireng `hear'
¡@minamireng 122
¡@ngamireng 106
amnateng `ten'
¡@makanateng 122
amolon
¡@palamowamolonan 175
among `fish' 56 86-88 151
¡@amoamong 114
ana `ooze out'
¡@anahana 74
¡@omna 28
anak `child' 12 14 15 59 150 158 164 165 166
¡@178 187
¡@ananak 97 100-107 170 171 188
¡@mitaginanak 12
¡@mianak 14 156 158 159 163 165 166 167
anam `forward'
¡@omanam 122
anat `rebulld in other place'
¡@anaten 40
¡@omanat 41
angay/ngay `go' 74 111
¡@angayan 9
¡@kangay 2 75 82 85 91 104 126 145 147 155
¡@mangay 10 16 19 28 32 38 39 41 75 79 86
¡@¡@97 98 101 104 106 109 110 127-129 132-135
¡@¡@138 139 141 146 148 160 168 184 188
¡@nimangay 40 130
¡@yangay 40 102
angayvay `short of food' 63
angit `sky'
¡@angit 104 117 123 127 131 137 139 147 150 151
anino `luminous'
¡@panganinowan 117
¡@nipanganinowan 119
anip `pile up'
¡@palaniyanipen 122
anowod `song' 69 118-120 122 123 151 152
¡@miyanowanowod 68 117 119 122 151
ap `take; catch'
¡@ahapen 83
¡@kahap 54
¡@kapangap 72
¡@mangap 128 148
¡@mangapi 22
¡@ngahapa 90 139 150
¡@ngahapan 131
¡@niahap 38 65
¡@niahapan 38
¡@omahap 127
¡@pangangapan 126 135 136 146
¡@yahap 90
apat `four'
¡@ikapat 45
apo `grand-son; ancestor' 77-80 89 120 165
¡@174
¡@inapo 61 62 121
¡@mangapoko 80 89
¡@nikapowan 1
apoy `fire' 70 72 73 83 85 91 92 94
¡@niapowan 62 67 73 83 173
arap `a ruarrel'
¡@omarap 122
arayo `dolphin' 114 119 123
apsa `beat'
¡@nsayi 94
araw `sun; day' 112 117 123
¡@araraw 126 133 146 177
archip `cave' 10 16 93
arig `as much as'
¡@pinariyarig 175
arilaw `sun' 151 152
aro `a lot of' many' 26 30 43
¡@kapiparo 16 18
¡@miparo 16
¡@teyaro 115
aroplin `make room for; dodgo'
¡@iyarowaroplin 123
arobob `blow a high wind'
¡@omarowarobob 63
asa `one' 8 13 59 139 150
¡@ipisa 79
¡@kasa 40
asad `pound'
¡@mangsad 35
¡@nisad 38
¡@kapipangsad 35
asi `fruit'
¡@malasi 66
asin `salt' 38 50
¡@asinen 49
asyo `what on earth' 101 115
ataw `sea water' 28 31 32 68 117
atlo `three'
¡@ikakatlowan 23
avak `middle; center'
¡@ngavak 48
¡@niyavakan 117
¡@omavak 47
¡@tongavangavak 26
avalat `the west wind' 119
avang `a foreign boat' 122
¡@kavangan 2 4 5 8
avasi `go ahead'
¡@piavasi 122
avit `carry'
¡@miavit 122
avoyit `a kind of old song'
¡@avowavoyit 173
¡@miyavowavoyit 173 174
avong `a shadow'
¡@kavongan 117
awan `year'
¡@awawan 41
¡@kawan 40 43 54
awar `a pregnant woman's wear'
¡@miyawar 28 62
awoman `pretty, good-looking' 117 119
awob `smoke'
¡@mangwoban 73 82
¡@mangwob 81
ayi `to come'
¡@chinaiyan 117
¡@niaiyan 122
¡@niyayi 135 143
¡@ngayi 117
¡@ngayiyi 105
¡@tongaiyi 67
ayis `rustle'
¡@payiyayisen 119
ayo `river' 65
banban `pull out' 122
beken `prohibitive' 102 106
beywan/abeywan `wasteful'
¡@kabeywan 69
bonbon `cover; put on'
¡@kabonbonan 117
chiknor `strike, bump together'
¡@tomikchiknor 4
chilat, a kind of fish' 114
chileb `look down'
¡@achachileban 95
chimos `pick up to eat'
¡@manimochimosan 11
¡@manimochimosi 92
¡@tomanimochimos 119
chingi `come out'
¡@ninginingiyi 120 121 124 125
¡@pachingiyin 112
¡@ningiyi 119
chireng `talk' 1 103
¡@manireng 6 15 27 30 31 42 47 48 51 53 71
¡@¡@74 77 80 87 100-103 106 109 110 117 119
¡@¡@122-124 126 130 132 141 143 149 151 154
¡@¡@177 178 180 183 185 187 188
chita `see; look' 28 33 54 130
¡@chitahen 77 81 122 126 138 146 147 169 186
¡@kanimakachita 91
¡@machita 10 30 75 82 127 134 137
¡@makchita 86 122
¡@nimachita 21
¡@nita 136
¡@nitan 132 135
¡@nitayi 132 139 142 149
¡@tomita 82 147
daday `individualize'
¡@kadadayan 126 133 146 177
¡@michamadadayan 114 123
dangdang `hot; dry'
¡@ngaridangdanga 73
¡@minanangdang 123
dengdeng `boil'
¡@dengdenga 94
ehapay `hungry'
¡@komahehapay 117
eneb `shuttight'
¡@nieneheneban 2
enep `a flood'
¡@kanimehnep 69
¡@mikehnep 39
ey `be afraid of'
chinaniyahey 63
gawed 152
¡@govat `to fall' 175
goyon `sway; shake'
¡@ikagoyogoyon 4
hahan `coral stone' 28 62
ichalaw `late' deceased' 1
ihawa `be troubled with'
¡@kahawa 117
ikakra `like; be fond of 177
ili `village' 36 74 111
¡@kaili 45
¡@keiliyan 31 32
¡@nipiyiliyan 18
inara `initate; learn'
¡@inaran 180 182 185
¡@kayinara 180
¡@nginara 179
¡@pachikainaranan 152
inmala `burning charcoal'
¡@makayinmala 83
inom `water'
¡@minom 65
iyan `be existed'
¡@amiyan 20 30 32 36 62 84 85
¡@keiyan 89
¡@miyan 119
¡@ngiyan 111
¡@ngiyanan 43
¡@nimiyan 45 69
¡@yamiyan 31
jino `where' 134
kadayi `millet' 35 37 50 113
kadkad `scratch'
¡@ngadkada 13
kado `others'
¡@kadowan 51 52 53
kayijid 61
kaglin `goat' 114
kaka `elder sibling' 101 104-106
kakali `digging stick' 122
kakangay `as it is'
¡@tomikakangay 42 51
kakawan `weather; rock'
¡@kakakawan 4 33
kakeykayi `quickly' 122
kakteh/mikteh `sibling'
¡@kakteh 167 179 180 181 183 184
¡@mangkakteh 177
kala `seek for'
¡@ipikala 110
¡@komala 126
¡@mikala 17 83 111 160 168
¡@mikalakala 109
kalat `climb'
¡@kalavowan 63
¡@kalatan 55
kalayon `become thin'
¡@mapikalakayon 63
kalokal `armour' 122
kan `eat'
¡@kakanan 46
¡@kakanen 119
¡@kanekanen 93 115 119 120 121 127 137 147
¡@kanen 11 35 47 50 92 94 109-113 116 124-
¡@¡@126 128 129 135 136 140 146 148 150 153
¡@koman 117
¡@nganakana 49
¡@ngani 70
¡@ngan 95
¡@ngana 46
¡@niyakan 66
¡@yakan 71 85 114 115
¡@yakanen 67
kanavang `add one to make a couple'
¡@chinanavang 119
karam `a rat'
¡@karam 54 56 57
¡@karakaram 127
karilaw `poor; pity'
¡@makarilaw 132 141
karo `part with'
¡@chinarowan 68
¡@karowan 8 44 46 48
¡@nikarowan 69
kasi `pity'
¡@makasi 95
¡@teymakasi 96
kasnek 123
katowan 174
kawoy `a kind of small bamboo' 117
kayo `tree' 22 72 73 80 81
¡@kakayohen 151
keypong `dear friend' 134
keytan `dry-taro' 113
kinanahet `envious'
¡@manginanahet 144
kochim `chip a piece to eat'
¡@ngochikochima 50
kolit `skin' 117 119
komowan `thus' 188
¡@nokomowan 89 132 178
kongo `what' 119
¡@ichakongo 119
¡@ichakongo 119
¡@ikongo 16 30 35 71 88 90 111 117 150 182
¡@¡@183 185
¡@kongohen 188
¡@makongo 24
konong `tie, link'
¡@mikokonongan 75
kopil `put in order'
¡@kopilen 35
kowan `say' 4 6 9 15 24 26 30 31 34 35 42
¡@47 54 72 74 75 77 78 89 90 96 97 10-103 105
¡@106 109 111 115 126 132 134 135 139 141 142
¡@144 150 154 168 171 178 182 183 187 188
koyes `pig,swine' 114
labobo `spring out'
¡@nikalabobo 28
lalag `a kind of ship board, for sitting place'
¡@nilalagan 122
lamsoy `a servant'
¡@lamlamsoy 127 129 135 149
langan `fine'
¡@pipalanganen 174
lapis `next'
¡@malapis 63
layid `bend' ilayid 174
layiraw `without fail'
¡@jichapngalayiraw 174
likan `turn away one's face'
¡@likalikanan 152
likos `to bind the head and tail together'
¡@nilikosan 123
lila `a tongue; flame'
¡@lilan 73
liliw `to feel'
¡@maliliw 4
lima `five; hand'
¡@limalima 59
litayi `be cheated' 146
¡@alitayiyan 142
livon `surround with'
¡@nilivon 119
lovang `junp'
¡@inalovangan 63
¡@machalovalovangan 61
magaga `glad; joyful'
¡@kagagan 133-135 142 143 145 152
mahataw `floating; a sunken rock'
¡@chinalatalataw 61 63
¡@nimahatahataw 2
mahawak `to bend' 185
malano `rip ple; sea' 61
¡@palanohen 63
malowad `turn the bttocks'
¡@malowaji 175
manahan `parr by' 75
manawo `hit'
¡@sichanawo 122
manayig `rook' 68
mangdey `every'
¡@ipangdey 41
maneseh `regret'
¡@maneneseh 132
mangkaw `help; replace; save'
mangli `poisonous'
¡@kapangli 46
mangchi `ebb'
¡@nipipangchiyan 25
manginanawa `dangerous' 77
manngo `how to manage'
¡@mipipanngonngo 53
¡@minanngo 61
manig `be ashamed'
¡@aniyanig 123
¡@ikanig 99
¡@ipachimanig 117
¡@kanig 120 123
¡@makanig 144
manok `a domestic fowl' 114
manoji `the last; the latter'
¡@kapanoji 77
manoma `the first; the former'
¡@kanimanoma 91
maran `uncle' 188
mararaten `wicked; dishonest' 23
¡@teymararaten 25
masasnad `reach; get to'
¡@nimasasnad 8
mata `eye; raw' 70 95 122 157
¡@yamata 71
mavaheng `black'
minivahevaheng 117
mavota `blind' 14 15 157
mawo `stone' 77 79
mayok `ill bored'
mamayok 22
mayod `exhaust'
chinayowayotd 68
midman `deep sea'
alomidman 61
mikteh `sibling' 14 60 92 95 98 168
milis `to change, move' 154
miratateng `afterward' 4 9 19 28 33 35 46
49 52 104 107 132 168 176
misyay `to disperse'
masyasyay 74
miyangay `the same' 56
miyigen `noon' 112 ipiyangay 121
mogis `rice' 113
morong `ship ornament' 181 183 185
mowa `plant'
pinamowa 152
nakem `mind; heart'
machichanakem 123
manakenakem 72 90 146 160
nanad `a track; a wake'
minipanananad 151
ngaran `name'
ngaran 7 76 164 165 172
ngarani 171
ngepen `tooth' 56
ngongyod `perfectly completed,
mingongyod 19 153 160 163
mingongyoji 22 159
kapingongyod 164
nimay `taro cake' 113
nomo `do it over again'
panomowen 185
nonang `at that time'
nokanonang 19 20 70 161 163
nowaw `comeout; appear'
nowawan 13
nowon 78
oli `that; come home'
kawoli 29 83 93
omoli 88 128 138 186
oneb 123
opi 65
ora `a paddy field'
pioran 18
orod `a court; cover with salt'
inaworod 117
ori `the left'
kawori 170 171
orong `horn' 151
osok `come down'
kawosok 169
ngosokan 83
omosok 64 75 77
osong `a fang' 119
osos `gimlet'
mangosos 72
ososan 73
otod `a knee-joint' 13
ovang `to plant taro; jump'
kawovang 65
niwovang 66
ovi `yam' 113
oyan `get angry'
ikawoya 25
miwoyawoya 104
oyod `fish for woman' 31
oyot `pull out' 68
ngoyochi 27
omoyot 27
pablis `change; turn' 54
palayo `run'
kapipalalayo 32
panchi `talk; speak'
panchian 56
manchian 80
panod `standstright'
nipanod 186 187
panoda 184
paong `a billow' 117
papay `go to sleep'
jiyapapay 122
papo `produce an unique thing'
kapapo 182
pareng `make; manufacture'
ipamareng 21
parengen 41 42 173
parmonaw `handled; tease'
jimaparmonaw 34
patan 113
patok, beat'
mapatok 122
piya `good'
kapiyan 119
kapiyapiyan 123
apipiya 99
polog `fall off'
mapolog 77 80
pongso `island' 1 2 4 5 6
pror `well-finished dwelling'
pinakaporo 175
porowa `island' 63
pratan `a thing; an article'
prapratan 35
rachit `chain; link'
marachirachit 76
rahan `to climb; a foolprint'
arahan 74
rahet `no good; man's fish'
marahet 15 46 154 168
mirarahet 46i
rakeh `elder; older'
rakerakeh 97 100-102 107 170 172
rakep `catch; size'
karakararakepen 55
rako `big' large' 79-81
kapiparako 39
nakapiparako 42
nimiparako 62
miparako 33 37
rakorako 123
rarako 14 157
ralaw
ralaralaw 68
ranaw `a ghousand'
micharanaranaw 61 63
pinararanawan 61
ranes `come'
makaranes 117
ranom `water' 30 56
rapalit `get ill; sick'
icharapalit 122
rara `call'
pinarara 152
rarahen 162
rateng `go home from field'
omrateng 148
rawa `upset; turn inside out'
jarawa 182
raway `impropriety'
mirawaraway 159
rawod `a kind of song'
kapirawod 62
mirarawod 61
nimirarawod 63
rarawoji 63
rawodan 175
riyon/reyyon `the fishing season of flying
fishes' 89
rokop `rot; decay'
nimarokop 80 81
rowa/dowa `two'
adowa 161
ikararowa 156
mamiropirowa 122
pirowa 43
rarowa 58 60 92 96 98 156
radaw `drift about'
maradaw 2
minaradaw 21
nikaradawan 7
nimaradaw 8 9
ragpit `ascend, climb'
pinaragpit 118
rakat `kill; die'
marakat 52
nipikararakat 46
raro `dry up'
mararo 26
rasag `step on' 79
karasagan 80
rasagi 77
ravor `mix something with water'
miravoravor 147
yatomiravoravor 115
riman `to warn'
parimanen 132 135 141
ryak `talk'
mireryak 116
sadang `be caught in'
manadang 19
sahad `inisde' 4
salag `to grapple with; wrestle'
misalag 119
salaong `to hang a rattanring'
pinasalaong 174
salap `to fly'
chinalap 151 152
kasalapan 184 186 187
kapasalap 54
nalap 104 127
nalapan 131 137 139 147 150
nipasalapan 55
somalap 151
tonalap/yatonalap 86 87 88
sangaw `to break off'
nanasangawa 181
nanasngasawey 183
sapayi `to reply'
pasapan 122
saray `be glad'
isaray 93 94
kasaray 32 118 119
sara `workshop' 68 69
minisarawar 175
sari `to meet'
makasari 65 93 162
masari 18 80
sarok `tun away'
somarok 36 38 39
savok `an uproar'
somavok 122
sasanad `arrive at'
masasnad 4 6 105 134 169
savong `a blossom'
sinavong 174
sawod `breeding' `increase'
nawod 23 24
nawodan 16
saowdan 122
sawon `qish to do' 122 141
sengen `near; close'
masengen 40
seyked `to stop'
someyked 84
sibo `go to a farm, field'
somibo 122
sominibo 122
sichakowaya `now, present' 67
sinavat `hunted crabs'
maneysavat 86
siri `the edge' 8
sirisiri 65
sivor `take cool in the sea or water; dive'
sivoran 151 152
siyam `nine'
kasyam 43 54 57
soli `wet-taro' 65-67-113
sonag `to put one thing into anothro'
pachisonag 152
sonong `to set stright'
pisonosonongen 122
syan `pity' 116
tahed `the foot of mountain' 36
takey `field; farm' 109-111 184
tanang `go up'
nanang 105
tominanang 68 123
tanek `stand up'
tomnek 117
tapa `a banyan)banian tree)'
katatapan 175
tapil `put one upon another'
tapilan 161
tatapilan 163
tarak `fairy' 96 101 102 107-110 120 121 126
131 146 151 165
katarak 99
tarestes `to subside; abate'
naretarestes 39
tomarestes 37 57
talayinep `a dream' 117
italatinep 119
tatala `boat' 20 22 122 176 178 179 180 181
182 183 185
tavar `hew; chop'
nitavatavar 186 187
tavatavaren 184
tavo `draw'
katavo 29
tavoan 28
tomavo 28 32
tawo `human being' 1 2 3 4 13 19 26 30
43 44 61 67 95 96 99 101 104 107 108 121
125 153 159 160 162 163 164
katawotawo 56 119 144
teyka `finish; complete' 117
mateyka 35 173
teyrahem `the lower part;the bottom' 43 79
98 165 169 172
teyras `one after another'
tateyras 52
to `upward; heaven' 3 16 25 95 96 116 119-
123 148 152
ingato 54
kapangato 42
omangangato 39
pangatohen 41
pinangatowan 68 117
teyngato 40
todey `wilful' 132 139 149 181 183 184
tokon `mountain' 39 75 76
katokotokon 55
tolang `link'
machitolang 151
tomok `main pole' 184 185 186 187
tomoken 119
tovang `to bore from both side'
miyatovang 122
tovisi `to reply'
tovoyin `to send forth'
tovoyin 106
vahay `house' 14 20 21 22 30 40 41 68 69 107
108 119 134 157 162 173 184 186 187
mivahay 10 16 155
mivahayi 172
nimivahay 170
nipivahayan 18
pivahayan 17 168 169
vawon `gift(food),
kavawovawon 144
valiked `overturn'
valikeden 28
niovaliked 62
valino `a kind of grass'
kavalinowan 33
valiw `to judge'
javalivaliw 34
valiwo 63
vanid `break down'
¡@ichavanid 63
¡@pinichavanid 63
vano `get tired'
¡@ikavano 40
vanowa `port; landing place' 8
vatek `carve' 179 180 182
¡@kapivatek 178
¡@mivatek 176 178 179
vato `stone' 80 175
vawa `to open' 5
vawoyo `a kind of fish' 114
velek `the belly' 117
vivow/veyvow `an only child'
¡@makaveyvow 13
viyay `living'
¡@ikaviyay 111
¡@maviyay 27 95
¡@nimaviyay 58 59 60
¡@nikaviyay 11
viyik `pig' 119 123 151
viyot `blow'
¡@viyoviyotan 73 82
voga
¡@pinavogan 119
vowong `leaf'
¡@vowovowong 70
volay `snake
¡@volavolay 127
volod `to succeed;inherit'
¡@kavolovolodan 174
vonas `to urn out; remove'
¡@chinavonas 61
¡@minavonas 123 151
vorit 122
vowas `vanish; die'
¡@kavowas 63
walan `to sit'
¡@piwalaman 68
wanan `the righe'
¡@kawanan 170 172
¡@nimakawanan 172
wanjin `which place' 136
wasay `hand axe' 21 22
wari `younger sibling' 106
wawa `sea' 2 25 26 27 33 37 39 40 42 47 51
¡@54-57 62 69 88
wawo `eight'
¡@kawawo 54
yanan `dwell; reside' 2 5 50 65 83 91
yaven `supper'
¡@kapiyaven 162
¡@miyaven 14 107 157
¡@miyavenan 14
¡@nipiyaven 108
yokay `to wake up'
¡@kayokay 122
yoyaw `to run after'
¡@yayawen 39

°Ñ¦Ò®Ñ¥Ø

¤p¤t©|¸q¡A²L¤«´f­Û
¡@¡@1935¡@­ì»yÇRÇoÇr»OÆW°ª¬â±Ú¶Ç»¡¶°
¡@¡@¡@¡@¡@»O¥_«Ò°ê¤j¾Ç¨¥»y¾Ç¬ã¨s«Ç¡B¤M¦¿®Ñ°|¡AªF¨Ê
³\¥@¬Ã
¡@¡@1960¡@¶®¬ü±Ú¬õÀYªÀ¶Ç»¡¤@«h
¡@¡@¡@¡@¡@¤¤¥¡¬ã¨s¬ã¨s°|¥Á±Ú¾Ç¬ã¨s©Ò¶°¥Z²Ä¤E´Ápp.285-298.
²¾¤t¤l¤§Âõ¥
¡@¡@1935¡@»OÆW°ª¬â±Ú¨t²Î©ÒÄÝÇU¬ã¨s
¡@¡@¡@¡@¡@»O¥_«Ò°ê¤j¾Ç¤h«U¤HºØ¾Ç¬ã¨s«Ç¡A¤M¦¿®Ñ°|¡AªF¨Ê
³À³¥©¾¶¯
¡@¡@1944¡@¬õÀYÀ¬ÇàÇÛ±ÚÇo­¸³½
¡@¡@¡@¡@¡@¸ü©ó¡¥¤Ó¥­¬v°é¡G¥Á±ÚÇo¤å¤Æ¡¦¤W¨÷¡@ªe¥X®Ñ©Ð¡@ªF¨Êpp.517-573.
´Ë¤fùÚ¤@
¡@¡@1979¡@ÇàÇÛ»y¡@¸ü©ó¡¥¶Â¼éÇU¥Á±Ú¡B¤å¤Æ¡B¨¥»y¡¦¨¤¤t®Ñ©±¡@ªF¨Êpp.308-386.
Asai,Erin
¡@¡@1936¡@A Study of the Yami Language: an lndonesian Language spoken on Notel Tobago
Island. Leiden.
Mabuchi,Toichi
¡@¡@1956¡@On the Yami People in¡¥An Illustrated Ethnography of Formosan Aborigines,
Vo1.1 The Yami(Kano and Segawa)¡¦Maruzen, Tokyo.
Tsuchida,Shigeru
¡@¡@1980¡@Fish Names in Yami (Imorod Dialect): lnterim Report. Workinng Papers in
¡@¡@¡@¡@¡@Linguistics, University of Tokyo Vo1.1

µùÄÀ

¥»¤å©ó¥Á°ê70¦~(1981)12¤ë¥Xª©
µù1 nikapowan ni-ka-apo-an<apo¨Ó¦Û¡A¥X¦Ûna¥N¦Wµü¡A²Ä¤T¤HºÙ³æ¼ÆÄÝ®æ¡A¦¹«üni-ama-
ichalaw¤w¬Gªº¤÷¿Ë¡A¥ý¤÷
kavangan ka-avang-an<abo¨S¦³¡AµL
µù2 kavangan ka-avang-an<avang ®e¾¹¡A²î
nimahatahataw ni-ma-hata-ataw<mahatawº}¦b®ü¤W
nieneheneban ni-ene-eneb-an<eneb«Ê±K¡AÃö³¬
kangay ka-angay<angay¥h
na«ümaradaw
ma-radaw<radawº}¬ycf.ariyongº}¬yª«
µù3 niyamamawog ni-am(a)-amawog<amawogµo©ú¡D³Ð³y
na«üni akay-do-to¦b¤Ñ¤Wªº¯ª¤÷¡A§Y¤Ñ¯«¤§·N
µù4 masasand ma-sasnad<sasnad¨ì¹F
tomikchiknor t-om-ik-chiknor<chiknor¸I¡A¼²
ikagoyogoyon i-ka-goyo-goyon<goyon·n°Ê¡A·n®Ì
maliliw ma-liliw<liliw·Pı
µù6 manireng ma-nireng<chireng»¡ªº¸Ü
µù7 kagchin<agchin¤U¨Ó
nigchinan ni-(a)gchin-an<agchin¡AJimasapaw¦a¦W¡A¦ì©óº®¤H¾÷Ô·¶]¹DºÉ¹D
nikaradawan ni-ka-radaw-an<radaw¡@¨£2
µù8 karowan karo-an<karo¤À¡AÂ÷¡A¨ä¥L
nimaradaw ni-ma-radaw<radaw¡@¨£2¡CJayo=ji Yayo
Jivatas=ji Ivatas¦ì©ó·¦ªo·Ë¥k©¤ªº¤pªÀ¡A60¦~«e¨ä¤H¤f¡´¤J·¦ªoªÀ¤¤¡C
nimasasnad ni-ma-sasnad<sasnad¡@¨£4¡CJiraralay=ji Iraralay
µù9 gomchin g-om-chin<agchin¡@¨£7
µù10 machita ma-chia<chita¬Ý¡Cmivahay mi-vahay<vahay©Ð«Î¡A¥D«Î
µù11 kanen kan-en<kan¦Y
manimochimosan maN-chimo-chimos-an<chimos¾ß¨Ó¦Y
nikaviyay ni-ka-viyay<viyay¬¡µÛ¡Ckeysakan ka-isak-an<isak
µù12 mitaginanak<anak«Ä¤l
µù13 makaveyvow ma-ka-veyvow<veyvow¿W¥ß¡Aªø¤j
ngadkada N-kadkad-a<kadkad§ìÄo¡Cnowawan nowaw-an<nowawÁw
¡@¡@ ¡@¥»¸`©Ò­zºÃ¦³¿òº|¡A±q½¥»\À½¥XªÌÀ³¤@¨k¤@¤k¡C
µù14 rararko<rako¤j¡Cmiyaven mi-yaven<yaven±ß¶º
miyanak mi-yanak<anak¡@¨£12¡Cmiyavenan mi-yaven-an<yaven
µù16 na=ni ana-do-to¡Cnaodan N-saod-an<saodÁc´Þ
miparo mi-pa-aro<aro¦h¡Ckapiparo ka-pi-pa-aro<aro
µù17 mikala mi-kala<kala³V´M¡Cpivahayan pi-vahay-an<vahay¡@¨£10
µù18 masari ma-sari<sari¸I¤W¡A¬Û¹J¡Cpioran pi-ora-an<ora¤ô¥Ð
nipivahayan ni-pi-vahayan ni-pi-vahay-an<vahay¡@¨£10
nipiyiliyan ni-pi-ili-an<ili§ø¸¨
µù19 manadang ma N-sadang<sadang¥Í«Ä¤l¦Ó«Ø¥ß¯u¥¿ªº¿Ë±­Ãö«Y
mangsaw<angsaw¡Cmingongyod<ngongyod§¹¾ãªº¨S¦³¯ÊÂIªº¡A¤­©xºÝ¥¿¤§·N
noyanonang<nonang¦b¨º®É
µù20 amiyan<iyan¦s¦b
µù21 ipamareng i-paN-pareng<pareng°µ¡A§@¡Cnimachita ni-ma-chiia<chita¡@¨£10
minaradaw m-in-a-radaw<radaw¡@¨£2
µù22 mingongyoji mi-ngongyod-i<ngongyod¡@¨£19¡Cmangpoi maN-ap-i<ap¨ú¡A®³
µù23 nawod<sawodÁc´Þ¡A¡@¨£16¡Cikakatlowan ika-ka-atlo-an<atlo¤T
µù24 makongo<kongo¬Æ»ò¡A«ç±µ
µù25 ikawoya i-ka-oya<oya¥Í®ð¡Cteymararaten tey-mararaten<mararaten¤ß³N¤£¥¿
nipipangchiyan ni-pi-mangchi-an<mangchi°h¼é<achi
µù26 tongavangavak toN-ava-avak<avak¤¤¡A¤¤¥¡¡A´î¥b<BR> pipalikeyan pi-pa-alikey-an<alikey¤p
mararo ma-raro<raroÅS¥X¡A°®¡Cachiyi<achi°®
µù27 omoyot om-oyot<oyot©Þ¥X¨Ó¡Cmaviyay<viyay¬¡µÛ¡C
tongoyochi toN-oyot-i<oyot
µù28 tomavo t-om-avo<tavo¨V¤ô
miyawar mi-awar<awar¥¥°üªº¸¡±a¡A¥Î¥ý¥Íªº¤B¦r±a¤Á¦¨¤T¤ù¡AÁ_¦X¦Ó¦¨
tavowan tavo-an<tavo¡Aomna<ana¤ôº¯¥X¨Ó
nikalabobo ni-ka-labobo<labobo´é¥X
µù29 katavo ka-tavo<tavo¨V¤ô¡Ckawoli ka-oli<oli¦^®a¡A¦^¨Ó
µù31 keyiliyan ka-ili-an<ili¡@¨£18
µù32 kapipalalayo ka-pi-pa-la-layo<palayo(malalayo)¶]
kasasaray ka-sa-saaray<saray°ª¿³
µù33 miparako mi-pa-rako<rako¡@¨£14
amdawa amdaw-a<amdaw³Q¤j®ö½Ä¨ì¡Ccf.piramosan³Q¤j®ö½Ä»\
kakakawan ka-kakawan<kakawanÁG¥Û¡A¤Ñ®ð¡AÀ°¤â
kavaliniowan ka-valino-an<valino¥Í¦b®üÅyÃ䪺½¯¯ó
µù34 javalivaliw ja-vali-valiw<valiw¥´¶q¦û­p
maparmonaw ma-parmonaw<parmonaw¼Ä¤£¹L
µù35 kapipangsad ka-pi-paN-sad<asad²ê¡Cmateyka ma-teyka<teyka§¹¤F
mangsad mang-sad<asad²ê¡Ckopilen kopil-en<kopil¾ã²z
prapratan pra-pratan<pratan«OÅ@
µù36 somarok s-om-arok<sarok°k
µù37 miparako mi-pa-rako<rako¡@¨£14
tomarestes t-om-arestes<tarestes¡]¤ô©Î®ü¤ô¡^°h¥h
µù38 niahapan ni-ah-ap-an<ap¡@¨£22¡Cnisad ni-asad<asad¡@¨£35
µù39 mikehnep mi-ke-enep<enep ®ü¼S¡A¬x¤ô
naretarestes N-tare-tarestes<tarestes¨£37
omangangato om-anga-anga-ato<ato¤W¡Cyoyawen yoyaw-en<yoyaw°l
kapiparako ka-pi-pa-rako<rako¡@¨£14
µù40 kasa ka-asa<asa¤@¡Canaten anat-en<anat§é©Ð¾E«Ø
teyngato<ato¤W­±¡A°ª³B¡@¨£39¡Cmasengen ma-sengen<sengenªñ¡A±µªñ
ikavano i-ka-vano<vano¯h­Â¡A²Ö
µù41 amdawen amdaw-en<amdaw³Q®ö¨Rô¡A²T»\¡@¨£33
pangatohen pang-ato-en<ato¡@¨£39¡Cipangdey i-mangdey<mangdey¨C
awawan awa-awan<awan¦~
µù42 tomikakangay t-om-i-kakangay<kakan-gay­ì¼Ëªº
nakapiparako ka-pi-pa-rako-rako¡@¨£14¡Ckapangato ka-paN-ato¤W¡@¨£39<BR> parengen pareng-en<pareng§@¡A»s³y
µù43 kasyam<siyam¤E¡Ckawan ka-awan<awan¦~¡@¨£41
pirowa pi-rowa<rowa¤G¡Cngiyanan iyan-an<iyan¦b¡A¨£20
µù44 nimangay in-ma-angay<angay¡@¨£2
µù45 nimiyan ni-mi-iyan<iyan¡@¨£20¡Cikapat i-k(a)-apat<apat¥|
µù46 mirarahet mi-ra-rahet<rahet¤£¦n¡Ckapangli kaN-mangli<mangli¦³¬r©Êªº
kakanan ka-kan-an<kan¡@¨£11¡Cnipikararakat ni-pi-ka-ra-rakat<rakat±þ¡A¦º
µù47 omavak om-avak<avak¤¤¥¡¡A¨£26
µù48 ngavak<avak µù49 nganakana N-kana-kana<kan-a¡Casinen<asinÆQ
µù50 ngochikochima N-kochi-kochim-a<ko-chimºK¤@¤ù¨Ó¦Y µù51 kadowan kado-an<kado§O¤H¡Cmipalikey mi-pa-alikey<alikey¤p¨£26
µù52 tateyras<teyras¡Cmarakat ma-rakat<rakat±þ¡A¦º¨£46
µù53 mipipanngonngo mi-pi-panngo-ngo<manngo¦p¦ó³B²z
µù54 kawawo ka-wawo<wawo¤K¡Cingato in-ato<ato¤W¡@¨£39
kahap ka-hap<ap¨ú¡A®³¡Ckapasalap ka-pa-salap<salap­¸
µù55 nipasalapan ni-pa-salap-an<salap
karakararakpen kara-kara-rakep-en<rakep®»¦í¡A§ì¨ì
katokotokon ka-toko-tokon<tokon¤s
kalatan kalat-an<kalatÃkµn
µù56 katawotawo ka-tawo-tawo<tawo¤H
¡Cpanchian panchi-an<panchiÁ¿¡A½Í¡A»¡
µù58 rarowa ra-rowa<dowa¤G¡Cnimaviyay ni-ma-viyay<viyay¬¡µÛ¡@¨£11
µù59 kalalima ka-la-lima<lima¤­¡A¤â
µù60 mikteh=kakteh
µù61 mirarawod mi-ra-rawod<rawod¡Cinapo in-apo<apo¥X¦Û¡@¨£1
minanngo m-in-anngo<manngo¦p¦ó³B²z
mavavakes ma-va-vakes<mavakes¤k¤H
pinararanawan p-in-a-ra-ranaw-an<ranaw¤d
kayijid=pongso¡Cchinalatalataw<ma-hataw
alomidmana alo-midman-a<midman²`®ü
machalovalovangan macha-lova-lovang-an<lovang¸õ¶i®üùØ
chinavonas<vonas®ø¥¢¡A¥h±¼¡Cmicharanaranaw micha-rana-ranaw<ranaw¤d
µù62 kapirawod ka-pi-rawod<rawod¡Cniomvaliked ni-om-valiked<valiked½¹L¨Ó
niapowan ni-apo-an<apo¥X¦Û¡A¨Ó¦Û¡@¨£1¡Cnimiparako ni-mi-pa-rako<rako¨£14
µù63 nimirarawod ni-mi-ra-rawod<rawod¡Crarawoji ra-rawod-i<rawod
malapiyapis<lapis¨ä¦¸ªº¡A¤U¦¸ªº¡Cchinaniyaey<ey¬ÈÄß¡A®`©È¡Amanyahey
parowa=pongso¡Cpalanowen<malano-en<malanoº§º¬¡A¨V¯¾¡A®ü
inalovangan ina-lovang-an<lovang¨£¤W¸`
ichavanid icha-vanid<vanid¥bÁô¥bÅã¡A²Ì­Ë
omarowarobob om-aro-arobob<arobob§j±j­·¡Cpinichavanid<vanid
mapikalakalayon<yalayon½G¡Ckavowas ka-vowas<vowas±þºÉ
µù64 machi ma-chi<achi°h¼é¡A°®²U¡Comosok om-osok<osok­°¡A¸¨¡A¤U¨Ó
µù65 makasari ma-ka-sari<sari¤£ÅU¤@¤Á¦V«e¶i¡Csirisiri siri-siri<siriºÝ¡A½t¡AÃä
minom mi-inom<inom<nom³Ü¡Ckawovang ka-ovang<ovangºØ¤ô¨¡
µù66 malasi mal-asi<asiªG¹ê¡Cniwovang ni-ovang<ovang¨£65
niyakan ni-a-kan<kan¨£11
µù67 yakanen<kan¨£11
¡CSichakowaya=Sichawanya<awan²{¦b
µù68 miyanowanowod mi-yano-anowod<anowodºq
ralaralaw rala-ralaw<ralaw¡Cchinarowan k-in-aro-an<karo¤À¡AÂ÷¨£8
piwalaman pi-walam-an<walam¥ð¾Í¡Cminakmi mina-akmi<akmi¬Û¦P¡A¬Û¦ü
omaliraraw om-ali-ra-raw<aliraw¡Ctominanang t-om-in-anang<tanang¤W¨Ó
pinangatowan p-in-a-ato-an<ato¤W­±¡C chinayowayod ch-in-a-ayo-ayod<mayod³à¥¢¼u©Ê
µù69 kabeywan ka-beywan<beywan¥i±¤¡Cnikarowan ni-karo-an<karo¤À¡AÂ÷¨£8
kanimehnep ka-ni-enep<enep®ü¼S¨£39
µù70 nokanonang noka-nonang<nonang¦b¨º­Ó®É­Ô
ngani=ngana¡Cvowovowong vowo-vowong<vowong¸­¤l
µù71 yakan ya-kan<kan¦Y¨£11¡C
yamata ya-mata<mata¥Íªº
µù72 manakenakem ma-nake-nakem<nakem¤ß¡A·Q
mangosos mang-osos<osos¥ÎÀ@¤l¬ï¬}¡Ckapangap ka-paN-ap<ap¨ú¡A®³¡@¨£22
µù73 ososan osos-an<osos¡@¨£72¡Cngaridangdanga N-kari-dang-dang-a<dangdang¼ö¡A°®
mangwoban maN-ob-an<awob·Ï¡Cviyoviyotan viyo-viyot-an<viyot¥Î¤f§j¤õ
lilan lila-an<lila¦ÞÀY
µù74 masyasyay<misyay¤À´²¡A¸Ñ´²¡Canahana ana-ana<anaº¯¥X¡A®}®}¬y¥X¡C
µù75 mikokonongan mi-ko-konong-an<konong¬Û³s
µù76 marachirachit ma-rachi-rachit<rachit³s¯ß
µù77 chitahen chita-en<chita¬Ý¡@¨£10¡Cmapolog ma-polog<polog±¼¤U
mawo¤j¶ô¥ÛÀYcf,vato¡Crasagi rasag-i<rasag½ò¡A½ñ
manginanawa¡Ckapanoji kaN-manoji<manoji«á
µù79 ipisa i-pi-asa<asa¤@¡Ckarasag ka-rasag<rasag¨£77
todalowalolog¡ãtojalalolog<alo-alolog<allolgºu¤U¨Ó
µù80 nimarokop ni-ma-rokop<rokop¡Cmanchi-an<panchi
mangapoko maN-apo-ko<apo®]¤l¡CKarasag-an<rasag¨£77
µù81 nidnan ni-dnan<adnan¸I¤W¡A¼²¤W¡Cmangwob<awob·Ï
µù82 tomita t-om-iya<chita¨£10
µù83 makainmala ma-ka-inmala<inmala¿K¼öªº¤ì¬´
ahapen ah-ap-en<ap®³¡A¨ú¨£22¡Cngosokan N-osok-an<osok¨£75
µù84 someyked s-om-eyked<seyked°±¡A¤î
µù86 maneysavat<savat®üÃä¿ÀÃÉ¡Cmakachita ma-ka-chita<chita¨£10
tonalap toN-salap<salap­¸
µù88 omoli om-oli<oli¦^¨Ó¡@¨£29
µù89 nokomowan no-komowan<komowan¦p¦¹¡A³o¼Ë
keiyan ka-iyan<iyan¦b¡A¦³¨£20
µù90 ngahapa<ap¨ú¡A®³¨£22
µù91 kanimanoma ka-ni-manoma<manoma³Ìªìªº¡A¦b«eªº¡A­º¥ý
kanimakachita ka-ni-ma-ka-chita<chita¨£10 µù92 manimochimosi naN-chimo-chimos-i<chimos¾ßªF¦è¦Y
µù93 kanekanen kane-kanen<kan¦Y¨£11¡Cisaray<saray°ª¿³
µù94 amsayi apsa-i<apsaºV¡A¥´
µù95 achachileban achi-achileb-an<chileb¿sµø¡Cngan N-kan<kan
makasi ma-kasi<kasi¼¦¼§¡A¦P±¡
µù96 kapangkas ka-pang-kas<akas¥á¤U¡A±¼¤U¡Cteymakasi tey-ma-kasi<kasi¨£¤W
µù97 rakerakeh rake-rakeh<rakeh¦~ªø¡Cananak<anak«Ä¤l¡@¨£12
µù98 gomchin g-om-chin<agchin¤U¨Ó¡@¨£7
µù99 ikanig ika-aing<manig®`²Û¡A¤£¦n·N«ä
pipiya<piya¬ü¦n¡Ckatarak ka-tarak<tarak¤Ñ¤k
µù104 miwoyawoya mi-oya-oyan<oyan¥Í®ð¡Cnalap N-salap<salap¡@¨£54
µù105 masasnad ma-sasnad<sasanad¨ì¡A©è¡A¨ì¹F¡@¨£4
nanang=tanang¡Cngayiyi N-ayi-i<ayi¨Ó
µù106 ngamirenga N-ka-mireng-a<amirengÅ¥¡C µù107 miyaven mi-yaven<yaven±ß¶º¡@¨£14
µù108 nipiyaven ni-pi-yaven<yaven¨£¤W
µù109 mikalakala mi-kala-kala<kala§ä¡A´M³V¡A±Ä¨D¡A½Õ¬d¡C
takey«ü°£³¡¸¨¤Î®ü©¤¤§¥~ªº©Ò¦³¤s³¥¥Ð¦aªºÁ`ºÙ
µù110 ipikala i-pi-kala<kala¡@¨£17
µù111 ngay=mangay¡Cikaviyay i-ka-viyay<viyay¬¡µÛªº¡A¦³¥Í©R¡A¦³¥Í®ðªº¡A¬¡°Êªº¡A¨£11
µù112 pachingiyin pa-chingi-in<chingi¨ú¥X¡A®³¥X¡A±´ÀY¿s¨£
µù114 michamadadayan mi-chama-daday-an<daday­Ó§O¤Æ¡A­Ó§O³B²z
amoamong amo-among<among³½
µù115 tomiravoravort-om-i-ravo-ravor<ravor©M¤ôÅÍ©Õ
µù116 mireryak mi-re-ryak<ryak
µù117 koman k-om-an<kan¨£11¡Ctomnek t-om-(a)nek<tanek°_¥ß¡A¯¸°_¨Ó
inaworod i-na-orod<orod°|¤l¡Cchinaiyan k-in-ayi-an<ayi¨Ó
panganinowan pa-nganino-an<nganinoµo¥ú¡Cngayi<kayi<ayi
makaranes ma-ka-ranes<ranes=mai¡Cipachimanig ipachi-manig<manig¨£99
kabonbonan ka-bonbon-an<bonbonÂСA»\¡C
kavongan ka-avong-an<avong¼v¤l¡A³±³B
minivahevaheng mi-ni-vahe-vaheng<mavaheng¶Â
kahawa ka-hawa<ihawa©È¡Ckomahehapay k-om-a-ehapay<ehapay
niyavakan ni-avak-an<avak¤¤¥¡¡@¨£26
µù118 pinaragpit p-in-ar-agpit<ragpit¸ó
µù119 chinanavang k-in-anavang<kanavang¦³¤@¤H³B¦A¥[¤@¤H¦¨¬°¤@¹ï
payiyayisen pa-ayi-ayis-en<ayis
tomoken tomok-en<tomok¤¤¬W¡A¾×½bµP
nilivon ni-livon<livon³ò¶¡A°é°_¨Ó¡Calochit°µÆX¯¹ªº¤ì®Ú©Î¦Ë¤l
icahamahama icha-ama-ama<ama¤÷¿Ë¡A¤W¦ìªº¡AÀu©ó
kaniyaken kani-kaken
nipanganinowan ni-panganinowan<panganinowanÃè¤l
kapiyan ka-piya-an<piya¨£99¡Cmisalag mi-salag<salag§á¦í¡A©ê¦í
pinavogan p-in-a-voga-an<voga±¡ªp­Ë¹L¨Ó¡Ctomanimochimos<chimos¾ßªF¦è¦Y
µù120 kanig ka-anig cf.manig,anianig¨£99
ninginingiyi¡ãningichingiyi N-chingi-chingi-i<chingi¨£112
µù121 nikakasan ni-ka-akas-an<akas¨£96
ipiyangay i-myangay<miyangay¬Û¦P¡A¬Û¦ü
pasapan pa-sapa-an<sapayi¦^µª
µù122 kayokay<yokay§Ë¿ô¡A³Û°_¨Ó¡Cjiyapapay ji-a-papay<papayºÎµÛ
mamiropirowa maN-piro-pi-rowa<dowa/rowa¤G
minamireng m-in-a-mireng<mirengÅ¥¨£
sominibo s-om-in-ibo<sibo¤W¥Ð¤u§@
piavasi pi-avas-i<avas¦V«e¶i¡Cmiavit mi-avit<avit¥Î¤â®³
kakali ka-kali<kali1«õ¡A±Ä±¸¡Cmakanateng ma-ka-nateng<amnateng¤Q
somibo s-om-ibo<sibo¡Cnilalagan ni-lalag-an<lalag©ñ¸m²îªO©ólilisnan³B
pisonosononen pi-sono-sonong-en<sonong§Ëª½
palaniyanipen pala-ani-anip-en<anip²îªO¤@¼h¤@¼h±µ¤W
sichanawo sicha-nawo<manawo¥´¤¤¡A©R¤¤
miyatovang mi-a-tovang<tovang¬Û¹ï¦Ó¥ß
omanam om-anam<anam¦V«e¶i¡Cniaiyan²îÀY¦³¸Ë¹¢ªº²î<aiyan<ayi
somavok s-om-avok<savok§n¾x¡Comarap om-arap<arapª§§n¡A§n¬[
icharapalit icha-rapalit<rapalit¥Í¯f
sawodan sawod-an<sawod¡@1.½sºô¡A´ºô¡C2.Ämµ¹¦ºÆF¡C3.Ác´Þ
µù123 tovisan tovis-an<tovis¦^µª
minanangdang m-in-aN-dangdang<dangdang¨£73
kapiyapiyan ka-piya-piya-piya-an<piya¨£99
aniyanig ani-manig<manig¨£120
minavonas m-in-a-vonas<vonas¨£61
nilikosan ni-likos-an<likos§â³½ªºÀY§À¸j¦b¤@°_
iyaroaroplin i-aro-aroplin<aroplin¸úÁצb¸ô®ÇÅý¤H¹L
machichanakem<ankem¨£72
µù126 kadadayan ka-daday-an<daday¨£114¡Cararaw ara-araw¤Ó¶§¡A¤é
pangangapan<ap¨£22¡Ckomala k-om-ala<kala¨£17
µù127 karakaram kara-karam<karam¦Ñ¹«¡Cvolavolay vola-volay<volay³D
lamlamsoy lam-lamsoy<lamsoy¹²¤H¡A¶Ä¤H¡Comahap om-ah-ap<ap¨£22
µù128 mangap mang-ap<ap¨£22
µù129 kabo ka-abo<abo¨£1
µù130 paakakawen pa-aka-akaw-en<akaw¯Ñ§@¡Cngahapan N-a-ahap-an<ap¨£22
nalapan N-salap-an<salap¨£54
µù132 maneneseh ma-ne-neseh<maneseh«á®¬¡Cnitai N-tita<chita¨£10
parimanen pa-riman-en<riman´£¿ô¡Cnitan N-tita-an<chita¨£10
makarilaw<karilaw¥i¼¦
µù133 kagagan ka-gaga-an<magaga¡Ckong=ko
µù135 niyayi ni-ayi<ayi¨£105
µù136 nita=chita¨£10
µù140 ikabo i-ka-abo<abo¨£1
µù144 kavawovawon ka-vao-vawon<vawon§«~¡]­¹ª«¡^¡Cmakanig cf.manig¨£99
manginanahet<kinanahet
µù147 miravoravor mi-ravo-ravor<ravor¨£115
µù148 omrateng om-rateng<rateng±q¤s¤W©Î®ü
µù151 somalap s-om-alap<salap¨£54¡Csivoran sivor<sivor¯D¤ô©Î®ü¤ô¯Ç²D
kakayowen ka-kayo-en<kayo¾ð¤ì¡C
minipanananad m-in-i-pa-na-nanad<nanad¯è¸ô¡A½u¸ô
chinalap<salap¨£54¡Cmachitolang machi-tolang<tolang±µ³s
µù152 pachikainaranan pachi-ka-inara-an<inara­À®Ä¡A­À³y¡A¼Ð­À
likalikanan lika-likan-an<likanÁ×¶}¡A§âÁy­I¹L¥h
pinarara¨ÏªÌ¶Ç¸Üp-in-a-rara<rara³Û¡A¥s
pinamowa p-in-a-mowa<mowa®â´Ó¡C
¡@¡@¡@pachisonag pachi-sonag<sonag§â¤@¥óªF¦è±j¸Ë¨ì¥t¤@¥óªF¦èùØ­±¥h
µù153 mingongyod mi-ngongyod<ngongyod¨£19
kahakakaw ka-aka-akaw<akaw¨£130
pinamowa gawed©ÒºØªº¦ÑÃéҥͪº¨k«Ä¡C cf.pinamowa avowa©ÒºØªºœÕ·}«ü©Ò¥Íªº¤k«Ä
µù156 ikararowa i-ka-ra-rowa<rowa¨£43
µù159 mirawaraway mi-rawa-raway<raway·î§Îªº
mingongyoji mi-ngongyod-i<ngongyod¨£19
µù161 tapilan tapil-an<tapil°ïÅ|¡A¤@­Ó±µ¤@­Ó
µù162 rarahen rara-en<rara¨£152
kapiyaven ka-pi-yaven<yaven¨£14
µù163 tatapilan ta-tapil-an<tapil
µù164 kapingongyod ka-pi-ngongyod<ngong-yod¨£19
µù165 nigomchin ni-g-om-chin<agchin¨£7
µù170 nimivahay ni-mi-vahay¨£10¡Ckawanan ka-wanan<wanan¥k
kaori ka-ori<ori¥ª
µù171 ngarani ngaran-i<ngaran¦W¦r
µù172 nimakawanan ni-ma-ka-wanan<wanan
mivahayi mi-vahay-i<vahay¨£10
µù173 miyavowavoyit mi-avo avoyit<avoyit¡Crawodªº¤@ºØ
µù174 pinasalaong p-in-a-salaong<salaong
sinavong s-in-avong<savongªá¡]¤×«üµ²ªG¹êªº¡^
pipalanganen pi-pa-langan-en<langan¬üÄR¡Aº}«G
kavolovloldan ka-volo-volod-an<volodÄ~©Ó
¥»­º¥jÁÁÀ³ºÙmaparaka,avowavoyitªººqµü»P¦¹¦³©Ò¤£¦P
µù175 minisarwar m-in-isara-war<sara¤u§@©Ð¡]¤×«üÁ|¦æ¸¨¦¨Â§ªÌ¡^
µù175 pinariyarig p-in-air-arig<arig¬Û·í©ó
katatapan ka-ta-tapa-an<tapaº_¾ð
palamohamolonan pal-amo-amolon-an<amolon©Ó±µ¯ª¥ý¶Ç¨ÓªºÄ_ª«
akmaranai=ta-akma ranai?
pinakaporo p-in-a-ka-poro<poro¬ü½ü¬ü«·
µù176 mivatek mi-vatek±n¨è
µù177 mangkakteh mang-kakteh<kakteh¦P­Mteywara
µù178 kapivatek ka-pi-vatek<vatek
µù179 nginara<inara¨£152
µù180 kayinara ka-inara<inara¡Cinaran inara-an<inara
µù181 nangasngawa sanga-sangaw-a<sangaw§â²îÀY¸Ë¹¢§ËÂ_
µù182 jarawa ja-rawa<rawaÄAÂСCkapapo ka-papo<papo³Ð·s
µù184 panoda panod-a<panod¥ß¥¿¡Ctavatavaren tava-tavar-en<tava¥Î©òÀY¶Ã¬å
kasalapan ka-salap-an<salap¨£54
µù185 panomohen pa-nomo-en<nomo³ø¤³
µù186 nitavatavar ni-tava-tavar<tavar
µù188 kongohen kongo-en<kongo¬Æ»ò¡A«ç»ò